валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.
1. гл. волас.
2. Тонкая металічная ніць, спружына, дроцік у якім-н. механізме.
3. Тое, што і варсінка (у 2 знач.; спец.).
◊
На валаску (вісець) (разм.) — знаходзіцца ў вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.
Жыццё хворага на валаску.
На валасок (валаску) ад чаго — вельмі блізка (ад якога-н. няшчасця).
Быць на валасок ад смерці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бала́ст, -у, М -сце, м.
1. Спецыяльны груз, які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля, а таксама груз для рэгулявання вышыні палёту аэрастата.
2. перан. Што-н. лішняе, непатрэбнае, што не прыносіць ніякай карысці.
3. Шчэбень або пясок, якім засыпаюць чыгуначнае палатно і на які ўкладваюць шпалы (спец.).
Сухі б.
Платформы з баластам.
|| прым. бала́сны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
царква́, -ы́, мн. цэ́рквы і (з ліч. 2, 3, 4) царквы́, цэ́ркваў, ж.
1. Рэлігійная арганізацыя духавенства і вернікаў, аб’яднаная агульнасцю веравучэння і абрадаў.
Праваслаўная ц.
Каталіцкая ц.
2. Будынак, у якім адбываецца праваслаўнае набажэнства; храм.
Пабудаваць новую царкву.
|| памянш. цэ́ркаўка, -і, ДМ -каўцы, мн. -і, -кавак, ж. (да 2 знач.).
|| прым. царко́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цыкл, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Заканамернае, рэгулярнае кола якіх-н. з’яў, дзеянняў, працэсаў.
Гадавы ц. вярчэння Зямлі.
2. Сукупнасць навук, аб’яднаных па якім-н. агульным прынцыпе.
Гістарычны ц.
3. Шэраг, паслядоўны закончаны рад чаго-н.
Ц. вершаў.
Ц. лекцый.
Ц. песень.
|| прым. цыклавы́, -а́я, -о́е (да 2 і 3 знач.) і цыклі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паса́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. гл. садзіць.
2. мн. Месца, на якім пасаджаны расліны.
Пасадкі маладога сасонніку.
3. Спуск і прызямленне лятальнага апарата.
Мяккая п.
Вымушаная п.
Ісці, заходзіць на пасадку.
4. Манера, спосаб трымацца ў сядле.
Кавалерыйская п.
|| прым. паса́дачны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
П. матэрыял.
Пасадачная платформа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасі́ўны¹, -ая, -ае.
1. Які не праяўляе дзейнасці, неэнергічны, абыякавы да ўсяго; проціл. актыўны.
П. наглядальнік.
Пасіўна (прысл.) адносіцца да чаго-н.
2. Залежны, пазбаўлены самастойнасці.
Іграць пасіўную ролю ў чым-н.
3. Пра знешні гандаль: такі, пры якім увоз перавышае вываз (спец.).
П. баланс знешняга гандлю.
|| наз. пасі́ўнасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
піса́цца, пішу́ся, пі́шашся, пі́шацца; пішы́ся; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перадавацца на пісьме пэўным чынам.
Імёны і прозвішчы пішуцца з вялікай літары.
2.(1 і 2 ас. не ўжыв.), безас. Аб магчымасці або жаданні пісаць (разм.).
Сёння штосьці не пішацца.
3. кім. Лічыцца ў якім-н. званні, саслоўі, называць сябе як-н., падпісваючыся (уст.).
П. дваранінам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сала́та, -ы, ДМ -ла́це, ж.
1. Травяністая агародная расліна, лісты якой сырымі ўжыв. ў ежу.
2. мн. -ы, -аў. Халодная страва з нарэзаных кавалачкамі кампанентаў, напр. гародніны, яек, мяса, рыбы і пад., палітых якім-н. соусам, алеем, з якой-н. прыправай.
Мясная с.
|| прым. сала́тавы, -ая, -ае і сала́тны, -ая, -ае.
С. колер (светла-зялёны).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падступі́ць, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак.
1. да каго-чаго. Падысці блізка.
П. да дзіцяці.
Вёска падступіла да лесу (перан.).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., да чаго. Пра пачуцці, стан: з’явіцца, праявіцца ў якой-н. вобласці, у якім-н. месцы.
Падступіла (безас.) да сэрца.
Ком падступіў да горла.
|| незак. падступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. по́дступ, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пражы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў -жыла́, -ло́; -жыві; -жы́ты; зак.
1. Прабыць жывым, праіснаваць які-н. час.
П. дзевяноста шэсць гадоў.
2. Правесці некаторы час, жывучы дзе-н. ці якім-н. чынам.
П. сем гадоў на Далёкім Усходзе.
3. што. Патраціць на існаванне.
П. усе грошы.
|| незак. пражыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)