Выразнасць; сіла праяўлення, выражэння якіх‑н. пачуццяў, перажыванняў і пад. На прыкладзе прыказак можна з поспехам вучыцца і экспрэсіі слова, і выразнай рыфме, і цікавай рытмічнай структуры.Шкраба.Перавядзеннем вобразаў антычнай паэзіі ў рэзкі камічны план разбіваецца ўзвышаная экспрэсія антычных назваў.«Полымя».
[Ад лац. expressio — выражэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абрэвіяту́ра
(іт. abbreviatura, ад лац. abbreviare = скарачаць)
слова, утворанае з пачатковых частак, пачатковых літар або гукаў некалькіх слоў, напр.лясгас (лясная гаспадарка), ЦУМ (Цэнтральны універсальны магазін).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
алексі́я
(н.-лац. alexia, ад гр. а- = не + leksis = слова)
мед. страта здольнасці чытаць з прычыны ачаговага паражэння галаўнога мозгу; часта спалучаецца з аграфіяй і афазіяй.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дыло́гія
[гр. dilogia, ад di(s) = двойчы + logos = слова]
два творы аднаго аўтара (у літаратуры, музыцы, кіно), звязаныя адзінствам задумы і пераемнасцю сюжэта (параўн.трылогія, тэтралогія).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
парапсіхало́гія
(ад гр. para = каля + psyche = душа + logos = слова)
1) галіна псіхалогіі, якая вывучае незвычайныя здольнасці чалавечага арганізма (яснабачанне, тэлепатыю і інш.);
2) тэлепатычныя здольнасці чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
éinflechten
*vt
1) заплята́ць (валасы)
2) уплята́ць
ein Wort in die Réde ~ — уста́віць сло́ва (у размову)
3) аплята́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
песня пе́сня, -ні ж.;
◊
лебеди́ная песня лебядзі́ная пе́сня;
это ста́рая песня гэта стара́я по́казка (ба́йка);
это до́лгая песня гэта спява́ная пе́сня;
тяну́ть (петь) одну́ и ту же (всё ту же) песню цягну́ць (спява́ць) адну́ і ту́ю ж (усё ту́ю ж) пе́сню;
из песни сло́ва не вы́кинешьпогов. з пе́сні сло́ва не вы́кінеш;
его́ песня спе́та яго́ пе́сня спе́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЎЛАСЕ́ВІЧ Міхаіл Аляксандравіч
(н. 20.6.1938, в. Станіславова Шаркаўшчынскага р-на Віцебскай вобл.),
бел. мовазнавец. Канд.філал. н. (1970), праф. (1991). Засл. работнік адукацыі Беларусі (1989). Скончыў Магілёўскі пед.ін-т (1962) і працуе ў ім, з 1994 рэктар. Даследуе праблемы сучасных бел. і рус.літ. моў: «Пабочныя кампаненты сказа ў беларускай літаратурнай мове» (1970), «Марфемны склад слова і словаўтварэнне» (2-е выд., 1991) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АРГАТЫ́ЗМ
(франц. argotisma),
умоўнае або штучнае слова, якое выкарыстоўваецца ў мове замест агульнавядомага. Аргатызмы маюць вузкаспец. характар і знаходзяцца па-за межамі літ. мовы: напр., «філон» — гультай, «стукач» — даносчык, «хіляць» — ісці, «хвост» — акадэмічная запазычанасць і інш. Эмацыянальна-экспрэсіўная афарбоўка, выразнае адценне зніжанасці або грубаватасці, уласцівае аргатызму, дазваляе карыстацца імі ў маст. творах для стварэння каларыту адпаведнага сац. асяроддзя, вобраза ці своеасаблівага камічнага эфекту.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛІМПІ́ЙЦЫ,
у старажытнагрэчаскай міфалогіі багі, якія жылі на Алімпе. Паводле міфаў, дзеці бога Кронаса на чале з Зеўсам паўсталі супраць бацькі і тытанаў, перамаглі ў гэтай барацьбе і замацаваліся на Алімпе, падзяліўшы паміж сабой уладу над светам. Вярх. уладыкам стаў Зеўс. Алімпійцы былі абыякавыя да зямных пакут і хваляванняў. Адсюль пераноснае значэнне слова алімпійцы — людзі, якія захоўваюць непарушны («алімпійскі») спакой у любых жыццёвых сітуацыях.