ствара́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да стварэння, звязаны з ім. І таму мы пяём сёння песню, у якой Славім хлеб і святло нашых сёл і заводаў, Славім дружбу і сонца над вольнай зямлёй І стваральную, мірную працу народа. Танк. Саюз ССР стаў магутнай крыніцай стваральнай энергіі народаў, гіганцкім паскаральнікам грамадскага працэсу. Машэраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаве́цкі, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з шыццём і рамонтам абутку; які служыць для шыцця і рамонту абутку. Шавецкая справа. Шавецкі варштат. □ Зранку пасля паверкі Лазар ішоў пад канвоем у турэмную шавецкую майстэрню шыць і рамантаваць абутак. Колас. Гарасім дастаў з шуфляды стала вялікую шавецкую іголку і даў мне. Якімовіч.
•••
Шавецкая смала гл. смала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эма́левы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да эмалі (у 1 знач.). Эмалевыя фарбы. // Зроблены з эмалі; пакрыты, упрыгожаны эмаллю. Саша выняў з маленькай верхняй кішэні пінжака невялікую рубінавую зорачку з белым эмалевым галубком і ўрачыста падаў яе дзяўчынцы. Краўчанка.
2. Які звязаны са спосабам атрымання эмалі (у 2 знач.). Эмалевая тэхніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
bínden
*
1.
vt
1) вяза́ць, звя́зваць; завя́зваць
éinen Kranz ~ — пле́сці вяно́к
2) пераплята́ць (кнігі)
3) перан. звя́зваць
durch den Eid gebúnden — звя́заны кля́твай
2.
vi звя́зваць, вяза́ць (пра клей і г.д.)
3.
(sich) абавя́звацца
sich verträglich ~ — абавя́звацца па дагаво́ру
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
амбіяфані́чны
(ад лац. ambi = навокал + гр. phone = гук)
звязаны з сістэмай электронна-акустычных устройстваў, якія выкарыстоўваюцца ў тэатрах, канцэртных залах для забеспячэння добрай чутнасці ў любым пункце залы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аператы́ўны
(лац. operativus = дзейны)
1) здольны хутка і правільна выканаць практычныя задачы, дзейсны (напр. а. работнік);
2) звязаны з ажыццяўленнем пэўнай аперацыі (напр. а. прастор, а-ая група).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
віндсёрфінг
(англ. windsurfing, ад wind = вецер + surfing = катанне на прыбойнай хвалі)
від воднага спорту, звязаны са слізганнем па хвалях, стоячы на коркавай або пенапластавай дошцы з рухомым парусам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Бу́сел. Рус. бу́сел, бу́сель, бу́сол, укр. бу́сел, бу́сол, бу́сько, бусь і г. д., польск. busieł, buśko, buś, busek ’тс’. Лічаць, што гэтыя назвы звязаны з рус. прыметнікам бу́сый ’шэры’ (аб гэтым слове гл. Фасмер, 1, 252). Брукнер, 33 (польск. словы з усх.-слав.); Бернекер, 104; Корш, AfslPh, 9, 492; Фасмер, 1, 251; Рудніцкі, 1, 269–270. Вельмі падрабязна пра геаграфію слова і дыялектныя формы Клепікава, ВСЯ, 5, 158–160. Неверагодна. Якабсон, Word, 7, 190. Гл. яшчэ Нідэрман, Balto-Sl., 29.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Магільнік 1 ’агатка, Antennaria dioica Gaertn.’ (маг. Кіс., Дэмб. 1). Да магі́ла (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑нік. Матывацыя: расліна любіць высокія, сухія мясціны, якой і з’яўляецца могільнік. Іншыя назвы гэтай расліны таксама звязаны з паняццем ’сухата’: сухотнік палявы, сухапут.
Магільнік 2 ’братаўка лясная, Melampyrum silvaticum L.’ (маг., Кіс.). Да магі́ла (гл.). Матывацыя: росшы ў жыце, гэта расліна, якая мае цёмнае насенне, рабіла хлеб цямнейшым, а змяшчаючы ў сабе ядавітыя гліказіды, была шкоднай і небяспечнай для здароўя, што магло прыводзіць да смерці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́зніца 1, розьніца ’непадабенства, адрозненне ў чым-небудзь’, ’велічыня, сума, якая з’яўляецца рознасцю паміж дзвюма велічынямі, сумамі’ (ТСБМ, Гарэц., Нас., Бяльк., Касп., Байк. і Некр., ТС). Укр. різни́ця, рус. ра́зница (ц.-славянізм), польск. różnica ’адрозненне’, чэш. různice ’разлад, спрэчка’, ст.-польск. różnica ’тс’, ст.-рус. розница ’спрэчка, нязгода’ (XVII ст.). Да розны (гл.).
Ро́зніца 2 ’продаж паштучна або невялікімі колькаснаму (ТСБМ). З рус. розница ’тс’ < ст.-рус. розница ’тс’ (1407 г.). Сюды ж рознічны ’звязаны з гандлем у розніцу’ (ТСБМ). Параўн. ураздроб (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)