шчо́дры, -ая, -ае.

1. Які шырока аказвае дапамогу, ахвотна траціць сродкі на іншых, не скупы.

Ш. чалавек.

2. перан. Які з ахвотай, многа хваліць.

Ш. на пахвалу.

3. Каштоўны, багаты.

Ш. падарунак.

Шчодра (прысл.) надзяляць каго-н. чым-н.

4. перан. Моцны, інтэнсіўны ў сваім дзеянні, выяўленні.

Ш. бой.

Ш. дождж.

◊

Шчодрай рукой (надзяляць каго-н.) — не шкадуючы.

|| наз. шчо́драсць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

поря́дочно​I нареч. (много) даво́лі (-такі) шмат (мно́га); нішто́ сабе́; (значительно) зна́чна; (хорошо) даво́лі (-такі) до́бра; ла́дна; (достаточно) даво́лі, до́сыць;

ждать пришло́сь поря́дочно чака́ць давяло́ся даво́лі (-такі) до́ўга;

я поря́дочно уста́л я до́бра-такі стамі́ўся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

few [fju:] n. adj.

1. няшма́т, нямно́га, ма́ла, ма́ла хто;

We saw few children there. Мы бачылі там мала дзяцей.

2. : a few не́калькі;

in a few days праз не́калькі дзён;

quite a few даво́лі шмат/мно́га;

Quite a few of them spoke English. Даволі шмат хто з іх ведаў англійскую мову.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Жалапа́ць ’піць’ (Сцяц.), жолопа́ты ’жэрці, жаваць’ (Клім.), жалуба́ць ’есці’ (чэрв., Жд. 2; жлоб., Жыв. сл., 115), ’піць’ (маладз., Янк. Мат., 98; вілейс., Нар. сл., 139). Рус. прыбалт. желуба́ть ’есці (пра жывёл)’ (< бел.?), укр. желіпа́ти ’марудна есці’, жолопа́ти ’жэрці’, польск. żłopać ’піць многа (пра жывёл, пагардліва пра людзей)’, дыял. żłepać, памор. žlepa ’тс’, славен. žlę́bati ’многа піць’; параўн. балг. жлѐвя ’жаваць’. Літ. žliaũbti ’жэрці, уплятаць’, лат. žļebinȃt ’жаваць’. Калі рэканструяваць прасл. *želp‑ або *želb‑, трэба лічыцца з тым, што літ., а магчыма, і лат. словы запазычаны са слав. (польск., памор.). І.‑е. асновай для адзначанай прасл. рэканструкцыі магло б быць *gel‑, g​u̯el‑ ’глытаць’ (Покарны, 1, 365) з лабіяльным пашырэннем: *gelb‑. Параўн. швед. дыял. kulp ’глыток’. Гл. яшчэ глытаць, жалапацца, жлокаць. Меркаванні пра запазычанне жалубаць з літ. (Лаўчутэ, Сл. балт., 109) патрабуюць дадатковай фанетычнай і семантычнай аргументацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

наказа́ць сов.

1. (поручить сказать) переда́ть;

брат ~за́ў, што за́ўтра прые́дзе — брат переда́л, что за́втра прие́дет;

2. (дать наказ) наказа́ть; веле́ть;

3. разг. наговори́ть, насказа́ть;

~за́лі мно́га наві́н — наговори́ли (насказа́ли) мно́го новосте́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́лей прысл. (выш. ст. ад многа, шмат) mehr; größer (als);

крыху́ бо́лей étwas mehr;

зрабі́ць бо́лей як патрэ́бна mehr als nötig tun*;

усё бо́лей і бо́лей ímmer mehr und mehr;

каб гэ́тага бо́лей не было́! das darf nicht mehr vórkommen!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нагавары́цца, ‑варуся, ‑ворышся, ‑ворыцца; зак.

Разм. Пагаварыць многа, уволю. А калі нагуляліся і нагаварыліся, госці селі за стол. Колас. Згаснуць зоркі, схаваецца месячык за хмару, а моладзь не можа нагаварыцца... Чарот. Быццам памаладзееш, як нагаворышся аб далёкім ды навекі блізкім юнацтве. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагарэ́ць, ‑рыць; зак.

1. Даць нагар. Нагарэў кнот свечкі.

2. безас. чаго. Расходавацца ў нейкай колькасці (пра паліва, электрычную энергію і пад.). Нагарэла многа электрычнасці.

3. безас. Разм. Быць пакараным, атрымаць вымову за што‑н. — Не нагарыць за самавольную адлучку? — пацікавіўся Кастусь. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазакла́сны, ‑ая, ‑ае.

Які праводзіцца не ў класе, не ў час урокаў. [Настаўніца] прынесла ў школу многа новага, свежага, цікавага, ажывіла пазакласную работу. Шамякін. Максім пайшоў у гімназію. Бацька і тады кіраваў яго пазакласным чытаннем, спыняючыся на класіках рускай і зарубежнай літаратуры. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накукава́цца, ‑кукуюся, ‑кукуешся, ‑кукуецца; зак.

Разм.

1. Многа пакукаваць. Гнёзд чужых на выбар: ёсць дзе прыстроіць сваё патомства, ды і накукавацца можна ўволю. Якімовіч.

2. перан. Зазнаць гора з якой‑н. прычыны. Ну, думаю сабе, фельчара няма, накукуюся я з ёю [свіннёй]. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)