Панікадзі́ла ’вялікая люстра са свечкамі або стаячы кандэлябр перад іконамі’ (ТСБМ). Рус. паникади́ло ’вісячы падсвечнік для вялікай колькасці свечак’, ст.-рус. паникандѣло, паникадило. З сяр.-грэч. πολυκάνδηλον, якое было набліжана да кадзіла (гл.) (Міклашыч, 231; Фасмер, 3, 197). Пачатак слова Фасмер (там жа) тлумачыць уплывам слова паніхі́да.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасе́каць ’баранаваць другі раз’ (палес., Выг. дыс.), укр. палес. пересекать, пересікати ’рыхліць глебу, у якую пасаджала бульба’. Паводле Выгоннай (Бел.-укр. ізал., 19), семантычная інавацыя пад уплывам ст.-літ. i̯sėkti ’рабіць рыхлым’, што малаверагодна, параўн. пэрэбиваты ’баранаваць перад пасевам’ (Лексика Пол., 114), піріскародэюываньне ’тс’ (Юрч. СНЛ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпіва́ць ’перад тым, як выпіць чарку, жадаць здароўя суседу, які будзе піць наступным’ (астрав., Сл. ПЗБ). Укр. припива́ти ’пры частаванні чаркай крыху адпіваць з яе’, польск. przypijać ’чокацца з кім-небудзь’, чэш. připitek ’тост’. Незак. тр. да прыпі́ць < піць (гл.); магчыма, семантычнае запазычанне з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пілі́паўка ’пост перад Калядамі’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Сл. ПЗБ, Бяльк.; іван., Жыв. НС). Укр. пили́півка, рус. фили́повка < Филиппов пост ’тс’. Ад імя св. Філіпа, якое ўзыходзіць да ст.-грэч. φίλ‑ιππος ’аматар коней і язды конна’. Пост у праваслаўных пачынаецца пасля дня св. Піліпа — 27 лістапада.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
shy1 [ʃaɪ] adj.
1. нясме́лы, сарамлі́вы, сарамя́жлівы, нелюдзі́мы;
He makes her feel shy. Яна бянтэжыцца перад ім.
2. (of) баязлі́вы;
be shy of smth. бая́цца чаго́-н.
♦
once beaten, twice shy ≅ апёкшыся малако́м, i ваду́ студзі́ць бу́дзеш
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
мя́та, ‑ы, ДМ мяце, ж.
Травяністая расліна сямейства губакветных з моцным пахам, якая выкарыстоўваецца ў медыцыне, парфумерыі і кандытарскай справе. У агародчыку перад кожным домам раслі вяргіні, ружы, бэз, мята. Мурашка. Моцна пахла лугавая мята. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падра́мнік, ‑а, м.
Спец. Рамка, на якую нацягваецца палатно для карціны. З-за пляча відаць быў даўгаваты кавалак палатна, нацягнуты на падрамнік. Асіпенка. Самога дырэктара студэнты засталі перад расцягнутым на падрамніку палатном, з палітрай у руках. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падвячо́рак, ‑рка, м.
Разм.
1. Яда паміж абедам і вячэрай. Пайсці на падвячорак.
2. Ежа для спажывання паміж абедам і вячэрай. З’есці падвячорак. □ Юзя вынесла.. [пані Авяліне] падвячорак — зацукраваныя чарэшні і кавалак пірага. Бажко.
3. Час сутак перад вечарам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
некрало́г, ‑а, м.
Артыкул, прысвечаны памёршаму, з характарыстыкай яго жыцця і дзейнасці. Упершыню імя Купалы стаяла не пад вершам, не пад заклікам, яно было абведзена няўмольнай чорнай рамкай. Радкі некралога плылі перад вачыма, блыталіся, мяняліся месцамі. Лужанін.
[Ад грэч. nekrós — мёртвы і lógos — слова.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піво́ня, ‑і, ж.
Дэкаратыўная травяністая расліна сямейства півоневых з вялікімі чырвонымі, ружовымі ці белымі кветкамі. Перад хатай, дзе ў агародчыку да вайны Вольга садзіла кветкі — мальвы, вяргіні, півоні, цяпер яшчэ густа буялі каструбаватыя калючыя кусты дурнап’яну. Мележ.
[Ад грэч. paiōnia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)