Вы́лупіць ’абадраць, ачысціць ад скуры, лупін’ (БРС, Нас., Яруш., Касп.); ’вырваць, паглуміць’ (Сцяшк.); ’вытарашчыць вочы’ (Нас., Бяльк.); ’пабіць, адлупцаваць’ (БРС, Нас., Шат.); ’выставіць напаказ’ (Нас.), вы́лупіцца ’вылезці з яйца (аб птушанятах)’ (Нас.); ’накінуцца на некага з крыкам, ашчэрыцца’ (Нас., Шат.); ’прыбрацца, упрыгожыцца’ (Касп.). Гл. лупіць. Апошняе значэнне запазычана, магчыма, з рус. мовы; параўн. рус. пск., цвяр., валаг., каз. і г. д. вылупа́ться ’прыбірацца, выстройвацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
залу́жжа
1. Месца за лугам, залугавая старана (Слаўг.). Тое ж залу́га (Нас., Нас. АУ).
2. Месца за лужынамі (пагранічча Ігум. і Бабр. пав. Мін. губ., р. Пціч Серб. 1914, 4, Слаўг.).
□ в. Залужжа (частка в. Пруды) Стаўбц.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Баўтру́к ’абжора, дармаед’ (Касп.), Баўтрамей (уласн. імя) (Нас.), ’непаваротлівы хлопчык, які толькі капрызіць’ (Нас.), баўтрю́к ’нехлямяжы, таўстапузы чалавек’ (Нас.), баўтру́с ’непаваротлівы, свавольны хлопчык’ (Нас.). Рус. дыял. бавтрю́к ’бялізны чалавек; гультай, дармаед’ (смал.). Параўн. і ўкр. прозвішча Бовтру́к. Ад уласнага імя Баўтрамей (так Нас.), скарочаныя формы якога давалі розныя пейаратыўныя назвы (параўн. Брукнер, 15).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мутвіца Рыбалоўнае месца ў выглядзе заліва (Нас. АУ).
□ ур. Му́цвіца (балота) каля в. Беражцы Жытк.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
фо́люш Сукнавальня (Берасцейскае ваяводства 1579 АВАК, XIV, 104, Нас. АУ).
□ Фолюш — занёманскі раён г. Гродна.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Стар ‘старое, былое’ (Нас.), ‘старасць’ (Нас., Стан.), ‘старое месцажыхарства’ (Касп.). Адпрыметнікавы назоўнік, гл. стары. Сюды ж, відаць, і дзеяслоў старава́ць ‘гутарыць, размаўляць’ (Нас., Скарбы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адука́цыя (Нас., Яруш., БРС, Гарэц.), адукаваны (Нас., БРС, Гарэц.), адукаванне (Нас.), едукацыя (Шпіл.), адукаваць (Шат.), едукаваться (Шпіл.) < польск. edukować, edukacja < лац. duco, ducere ’весці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вайто́ўства ’пасада войта’ (Нас.). Да вайтоўскі ’ўласцівы войту’ (Нас.) < войт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Клу́нкі ’кішкі, вантробы’ (Нас.). Параўн. шлункі (Нас., 237). Гл. шундзюк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абвіхну́цца ’памыліцца’ (Нас., Бяльк.), абвіхнуць ’ашукаць’ (Нас., Бяльк.). Гл. віхаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)