Трэ́нбух ‘сычуг’, перан. ‘жывот’, ‘страўнік’ (Мат. Гом.). Да трыбу́х (гл.) з другаснай назалізацыяй, мажліва, пад уплывам ід. trémbuch, trélbuch ‘трыбух’, суаднесеных з ням. Bauch ‘жывот, страўнік; чэрава’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́лькнуць (ты́лькнуты) ‘выканаць малую частку належнай работы’ (драг., З нар. сл.). Аднакратны дзеяслоў ад мясцовага ты́лькі ‘толькі’ (Клундук), параўн. ст.-бел. тылко, тылько ‘не больш як, усяго’ (ГСБМ). Гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тырва́ць ‘цярпець’ (Бяльк.), ст.-бел. трвати ‘трываць, цярпліва пераносіць боль, пакуты’. Са ст.-польск. trwać, польск. trwać ‘быць у пэўным стане’, ‘чакаць’, ‘працягвацца’; хутчэй мясцовы варыянт з мэтатэзай ад трываць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ва́пельня
1. Месца, кар'ер, дзе здабываюць вапну (БРС). Тое ж вапе́йніца (Віц. Касп.), вапе́льня (Слаўг., Сміл. Шат.), вапе́нніца (Зах. Бел. Др.-Падб.), ва́пніца, ва́пнішча (Нас.), вапно (Нас. АУ).
2. Печ, месца, дзе абпальваюць вапну; вапенны завод (БРС). Тое ж вапе́йніца (Віц. Касп.), вапе́льня (Нас.), вапе́нніца (Віц. Касп.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гразь
1. Размоклая зямля на дарозе; багна, бруд (БРС). Тое ж баўту́ха, калату́ха, калату́ша, блінцы́, калані́ца, па́валка (Слаўг.), уме́т (Кір. Тураўскі XII ст. Хрэст. па гіст. бел. м. 1961, 19, 504).
2. Гразкае месца, дзе падоўгу стаіць вада (Слаўг.).
3. Пыл, смуга на зямлі вясной (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
лог
1. Звычайна сухадольны луг паблізу вёсак, паміж палёў, каля рэчак, у неглыбокіх раўках (БРС).
2. Шырокая нізіна, даліна (БРС).
3. Балота, дрыгва, мокрае месца на лузе (Зах. Бел. Др.-Падб., Рэч., Стаўбц.).
□ ур. Лог (поле) Стаўбц. (Прышч.), ур. Процкі лог (сенажаць) каля в. Шаламы Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
стары́на
1. Месца, дзе раней быў населены пункт (Слаўг.). Тое ж старына́ (Слаўг., Стаўбц.).
2. Даўняе месца пасялення вёскі, двара (Слаўг.).
3. Ст.-бел. Поле сярод лесу здаўна (Слаўг.). Тое ж старына́ (Слаўг., Ст.-дар., Стаўбц.).
□ ур. Стары́на (лес) каля в. Пруды Стаўбц., в. Ста́рына Чэрв.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Гарызанта́льны ’гарызантальны’ (БРС). Рус. горизонта́льный, укр. горизонта́льний. У рус. мове з польск. horizontalny (запазычанне Пятроўскай эпохі), а гэта з вучонай латыні. Гл. Шанскі, 1, Г, 134. У бел. мове, відавочна, з рус.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гы́ркаць ’гыркаць’. Параўн. бел. га́ркаць, укр. ги́ркати, рус. гы́ркнуть, га́ркать і г. д. Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 209 (пад праформай *gъrkati). Лексема гукапераймальнага характару. Параўн. Фасмер, 1, 479.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кандзярава́ты ’кучаравы’ (швянч., шальч. Сл. паўн.-зах.), да прасл. kędert (адной з рэканструяваць^ прасл. форм — гл. Слаўскі, 2, 126–127). Утворана ад польск. прыметніка kęd‑ zierawy пры дапамозе бел. суфікса ‑ават‑ы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)