j-n in die ~ schlágen* — прыму́сіць каго́-н. уцяка́ць
II
f -, -en рад, шэ́раг; чарада́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
variety[vəˈraɪəti]n.
1. разнаста́йнасць, разнаро́днасць;
give/lend/add variety to smth. уно́сіць разнаста́йнасць у што-н.;
for a variety of reasons па ро́зных прычы́нах
2. асартыме́нт, шэ́раг (рэчаў);
a wide variety (of) вялі́кі асартыме́нт
3. гату́нак, сорт;
a variety of apples сорт я́блыкаў
4. вар’етэ́, эстра́да
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
фамі́лія, ‑і, ж.
1. Род, шэраг пакаленняў, якія маюць аднаго продка. Старасвецкі панскі палац, старое гняздо радавітай польскай фаміліі, утуліўшы ў полаг цемры сваю вежу, панура вырысоўваецца на фоне цёмнага неба.Колас.
2.Уст. Сям’я, члены сям’і. Жыла пад гэту пару ў Сіўцы адна досыць цікавая фамілія.Зарэцкі.— І вось я пытаюся ў вас, — у голасе [Гелены] была відавочная пагроза, — ці сапраўды вы вырашылі назаўсёды парваць усе сувязі з гэтай фаміліяй.Караткевіч.
3. У Старажытным Рыме — сям’я разам з рабамі і кліентамі (у 1 знач.).
[Лац. familia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АТАСЕ́ЛЬСКІ Канстанты
(каля 1739, г. Львоў — 24.12.1809),
бел. тэатральны мастак і майстар дэкаратыўнага жывапісу. Каля 1780 запрошаны ў прыдворны тэатр К.Радзівіла (Пане Каханку) у Нясвіжы. Стварыў шэраг дэкарацый, у тым ліку ў 1784 для аперэты «Агатка, ці Прыезд пана». З Нясвіжа пераехаў у Дзярэчын (Зэльвенскі р-н), дзе для прыдворнага тэатра кн. Сапегаў напісаў гал. заслону. З 1793 працаваў у Вільні, у 1796—1802 стварыў шэраг дэкарацый для Віленскага тэатра (оперы «Аберон, кароль эльфаў» П.Враніцкага, «Ладаіска» Л.Керубіні, «Уяўны цуд, ці Кракаўцы і горцы» Я.Стэфані).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНА́ЛІЗ МАТЭМАТЫ́ЧНЫ,
сукупнасць раздзелаў матэматыкі, якія даследуюць функцыі метадамі бесканечна малых. У сістэм. форме ўзнік у 17—18 ст. у працах І.Ньютана, Г.Лейбніца, Л.Эйлера і інш. Абгрунтаванне аналізу матэматычнага пры дапамозе паняцця ліміту належыць А.Кашы. Уключае раздзелы: дыферэнцыяльнае злічэнне, інтэгральнае злічэнне, функцый тэорыю, тэорыю шэрагаў (ступенны шэраг і Фур’е шэраг), дыферэнцыяльную геаметрыю, функцыянальны аналіз і інш.
Літ.:
Фихтенгольц Г.М. Курс дифференциального и интегрального исчисления. Т. 1—2. 7 изд. М., 1970;
Т. 3. 5 изд. М., 1970;
Никольский С.М. Курс математического анализа. Т. 1—2. 4 изд. М 1990—91.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Апа́рына (БРС), апа́ра ’крынічнае акно’ (лід., Яшк.). Укр.опар ’палонка’, ’акно ў балоце’, ’падталы снег’. Дзеяслоў апарыць ’падвергнуць уздзеянню пары’, вядомы ў слав. мовах, дае шэраг вытворных са значэннем месца: ’месца апёку’, ’выгарэлае месца ў лесе’ і г. д. Відаць, апарына — адзін з такіх вытворных назоўнікаў; уздзеянне пары, магчыма, меркавалася ў сувязі з тым, што над апарынай у халоднае надвор’е відаць пара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Заляца́ць ’папярэджваць, запэўніваць’ (Нас.). Суадносіцца з польск.zalecać ’рабіць’, ’даручаць’, дзе ‑lecaćСлаўскі (4, 96) узвёў да прасл.lětiti ’даваць у апеку, даручаць’ < прасл.lětь ’воля, дазвол’. Гл. лець (Нас.). Націск бел. слова ўказвае на бел. яго паходжанне, хаця нельга выключаць і запазычанне з польск. з пераносам націску. Параўн. ст.-бел.залецати ’рэкамендаваць’ і шэраг вытворных, паводле Булыкі (Запазыч., 116), з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́каўкі ’аер, Acorus calamus’ (івац., Нар. сл.; івац., ЛА, 1), ’плюшчай, Sparganium L.’ (івац., ЛА, 1). Хутчэй за ўсё, да пікаць? ’пішчаць’, бо з асноў лісцяў аеру рабіліся пішчалкі. Не выключана сувязь з піка} (гл.), шэраг раслін названы паводле дзідападобных лістоў і кіяхоў; у іншых слав. мовах падкрэсліваецца калючасць суквеццяў плюшчаю: славен.jėžak, польск.jeżogłówka. Славац. yeiöA/яv, рус.ежеголовка. ням.Igelkolben.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэй1 у спалуч. весці рэй ’верхаводзіць’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). З польск.rej ’шэраг, рад’. Параўн. яшчэ чэш.rej ’танец, карагод’, в.-луж.rej ’тс’, rejewodźer ’распарадчык танцаў’. Запазыч, з с.-в.-ням.rei(e)/reige ’веснавы або летні карагод’ (сучаснае ням.Reigen ’карагод’), якое з ст.-франц.raie ’танец’ (Борысь, 513).
(Acharius) Эрык (10.10.1757, г. Еўле, Швецыя — 14.8.1819),
шведскі батанік і медык. Праф. у Вадстэне. Распрацаваў першую класіфікацыю, у якой улічыў дыягнастычную прыкмету грыбоў — пладовыя целы. Увёў шэраг тэрмінаў, што ўжываюцца пры марфалагічных апісаннях лішайнікаў.