błękit, ~u
м.
1. блакіт; сіні колер;
2. небасхіл; неба
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кра́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Разм. Тое, што і крапіна. На сіні званочак за дарогай сеў мятлік — карычневы, з белымі крапкамі на крыльцах. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кругаві́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Уст. Тое, што і гарызонт. Рэйкі, нядаўна пракладзеныя, працягнуліся, як дзве струны на магутнай скрыпцы — пабеглі яны за сіні і далёкі кругавід. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачырване́лы, ‑ая, ‑ае.
Які пачырванеў, стаў чырвоным. [Хведар] стаяў перад .. [Нінай] пачырванелы і разгублены. Чарнышэвіч. Лес быў не так далёка. Сіні зубчасты верх яго добра акрэсліваўся на пачырванелым небасхіле. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ На́псінь ’дрэва, пасінеўшае ці пачарнеўшае ад вільгаці’ (Нас.), напеніць ’пасінець ад вільгаці, макраты’ (Нас.). Гл. псініць ’намакаць да гніення, прымаць сіні колер (пра дрэва)’, паводле Насовіча (Нас., 316), да пасінець; хутчэй да псінь ’непрыемны пах; гніль’: Гето дерево псинь (Нас.), параўн. псіна ’сабачае мяса; дрэнны пах’; параўн. сапсёлы ’састарэлы, слабы’, усё да пёс© магчыма народнаэтымалагічнае збліжэнне з сіні, сінець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засіні́ць, ‑сіню, ‑сініш, ‑сініць; зак., што.
Пафарбаваць у сіні колер, зрабіць сінім. Засініць азёры на контурнай карце. // Залішне падсініць. Засініць бялізну. // Разм. Запэцкаць чым‑н. сінім. Засініць пальцы чарнілам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяршэ́нства, ‑а, н.
Уст. Пануючае, кіруючае становішча. / у паэт. ужыв. Прымі ж удзячнасці вяршэнства, Бярозавы мой сіні кут, Што ты ўбярог маё маленства Ад слёз дарослых і пакут. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шавіётавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шавіёту. Шавіётавая вытворчасць. // Пашыты з шавіёту. Убраны ў сіні шавіётавы касцюм і ў сіняй кепцы на галаве, на двор выйшаў Генька. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
azure
[ˈæʒər]
1.
n.
блакі́т -у m., сьве́тла-сі́ні ко́лер
2.
adj.
блакі́тны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Сі́ньцеж ‘сена, якое скошана па лёдзе, дрэннай якасці’ (Шат.). Відавочна, ад сіні ‘тс’, паводле цёмна-шэрага колеру, з суф. ‑еж; да суфіксацыі гл. Сцяцко, Афікс. наз., 36. Няяснае ‑ц‑; параўн. сіньцюга́ ‘верхняя вопратка з фарбаванага сукна’ (Нас.) < сіні з суф. ‑юг(а); дзе ‑ц‑, магчыма, пад уплывам іншых слоў, параўн. сіня́ціна ‘палатно сіняга колеру’ (Мат. Гом.), ‘тс’ і ‘верхняя вопратка з такога сукна’ (Нас., Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)