гугено́ты, ‑аў; адз. гугенот, ‑а, М ‑ноце, м.; гугенотка, ‑і, ДМ ‑тцы; мн. гугеноткі, ‑так; ж.

Французскія пратэстанты-кальвіністы 16–18 стст., якія праследаваліся каталіцкай царквой і ўрадам.

[Фр. huguenots з ням. Eidgenossen літаральна — саюзнікі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сто́льнік, ‑а, м.

У Рускай дзяржаве 13–17 стст. — прыдворны чын (пасада) рангам ніжэй баярскага. // Асоба, якая мела гэты чын (першапачаткова — прыдворны, які прыслужваў за княжацкім або царскім сталом).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чума́к, ‑а, м.

Уст. На Украіне ў 15–19 стст. — вазак і гандляр, які перавозіў на валах соль, рыбу і іншыя тавары. Стары Гарпішчанка ўспамінае сваіх прадзедаў-чумакоў. Юрэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

энергеты́зм, ‑у, м.

Ідэалістычная плынь у буржуазнай філасофіі і прыродазнаўстве канца 19 — пачатку 20 стст., якая зводзіць усе з’явы прыроды і духоўнага свету да відазмяненняў энергіі, пазбаўленай матэрыяльнай асновы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́сельнічы, ‑ага, м.

Гіст. Прыдворны чын у рускай дзяржаве 15–17 стст. // Асоба, якая ўзначальвала Канюшневы прыказ з пачатку 17 ст., а таксама загадвала царскім псовым паляваннем. Загад ясельнічага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зрэ́бны ’суровы’ < *изгребьнъ (гл. зрэб’е), ужо з XIV–XV стст. jьz‑greb‑ьn‑ъ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

га́лы, ‑аў; адз. гал, ‑а, м.

1. Рымская назва старажытных кельцкіх плямён, якія ў 4–1 стст. да н. э. насялялі тэрыторыю сучаснай Францыі і Бельгіі.

2. Уст. паэт. Французы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ге́тманшчына, ‑ы, ж.

1. Перыяд, калі на Украіне былі гетманы (16–18 стст.).

2. Контррэвалюцыйная ваенная дыктатура на Украіне ў 1918 г., якая была ўстаноўлена генералам Скарападскім, стаўленікам германскіх імперыялістаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эпі́стала, ‑ы, ж.

1. Літаратурны жанр 18 — пачатку 19 стст. — пасланне ў форме пісьма.

2. Уст., цяпер жарт. Пісьмо. У эпістале за 1913 год Максім Багдановіч .. прыгадваў пушкінскія брамы. Клышка.

[Ад грэч. epistole — пісьмо.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цягло́, ‑а, н.

1. Гіст. У Рускай дзяржаве ў 15 — пачатку 18 стст. — дзяржаўныя павіннасці сялян і пасадскіх людзей.

2. Гіст. Адзінка абкладання павіннасцямі ў прыгоннай гаспадарцы ў 18–19 стст.

3. зб. Сродкі цягі ў сельскай гаспадарцы. [Паходня:] — Зябліва таксама закончыце коньмі — цягло ў вас спраўнае. Хадкевіч. [Шаройка:] — У нядзелю мабілізуем усё наша цягло, можам нават у суседа пазычыць, так, каб за адзін дзень увесь.. лес быў дома. Шамякін.

•••

Жывое цягло — рабочая жывёла, жывёла для цягі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)