абудзі́ць, абуджу́, абу́дзіш, абу́дзіць; абу́джаны; зак.
1. каго-што. Перапыніць чый-н. сон; прымусіць ачнуцца.
Шум абудзіў жанчыну.
2. перан., што. Парушыць спакой, напоўніць гукамі, галасамі, вярнуць да жыцця, дзейнасці, вывесці са стану спакою.
Гоман абудзіў вуліцу.
3. перан., што. Выклікаць якія-н. пачуцці, уласцівасці, якасці.
А. фантазію дзяцей.
|| незак. абуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абуджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пару́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.
1. што. Перашкодзіць нармальнаму стану, развіццю чаго-н., перарваць.
П. маўчанне.
П. сон.
2. што. Не захаваць чаго-н., пераступіць што-н.
П. дагавор.
П. дысцыпліну.
П. граніцу (незаконна перайсці яе).
3. каго-што. Скрануць, разварушыць.
П. пчол.
П. яйкі ў птушыным гняздзе.
|| незак. паруша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. парушэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сало́дкі в разн. знач. сла́дкий;
с. мёд — сла́дкий мёд;
с. чай — сла́дкий чай;
~кае малако́ — сла́дкое молоко́;
с. пах — сла́дкий за́пах;
~кія ма́ры — сла́дкие мечты́;
с. сон — сла́дкий сон;
~кія сло́вы — сла́дкие слова́;
◊ забаро́нены плод с. — посл. запре́тный плод сла́док
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Во́сьні ’сны’ (Касп.). Рус. восня ’тс’, воснях, воснах ’у сне’. Назоўнік восня, відавочна, з’явіўся вынікам скарачэння прысл. *воснях, якое ў сваю чаргу ўтворана ад во‑ і сон у месн. скл. мн. л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Санот, соно́т ’сланечнік’ (Выг., Бейл.), сана́ ’тс’ (Мат. Гом.). Параўн. укр. со́нях ’тс’. Цяжкасці з тлумачэннем словаўтварэння. Магчыма, мясцовае пераўтварэнне ўкраінскага слова або нерэгулярныя дэрываты ад кораня сон‑, як і ў сонца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dream
[dri:m]
1.
n.
1) сон сну m.
I had a bad dream — Я сьніў нядо́бры сон
2) летуце́ньне n., ляту́нак -ку m.; мро́я f.
2. v. dreamed, dreamt [dremt]
1) сьніць
2) мро́іць, летуце́ць; уяўля́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сало́дкі
1. süß;
сало́дкі як цу́кар zúckersüß;
2. перан (прыемны) süß, líeblich;
◊ сало́дкі сон süßer Schlaf
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гіпно́з
(фр. hypnose, ад гр. hypnos = сон)
1) стан, падобны на сон, які выклікаецца ўнушэннем і суправаджаецца падпарадкаваннем волі спячага таму, хто ўсыпляе;
2) перан. сіла ўплыву, уздзеяння, уласцівая каму-н., чаму-н. (напр. паддацца гіпнозу яго таленту).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
напаўзабыццё, ‑я, н.
Стан, блізкі да забыцця, няпоўнае забыццё. Веньямін ужо знаходзіўся ў прыемным стане напаўзабыцця, за якім пачынаецца сон, калі ў дзверы нехта моцна загрукатаў. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бесклапо́тнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бесклапотнага; бестурботнасць. Букрэева бесклапотнасць і багатырскі яго сон заспакоілі трохі дзеда Талаша. Колас. Успаміны нагадвалі.. [Міколу і Наташы] начыста сцёртую суровым часам шчаслівую бесклапотнасць іх маладосці. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)