Verbum

арыента́цыя, -і, ж.

1. Уменне вызначыць сваё месцазнаходжанне.

А. на мясцовасці.

2. Дасведчанасць у чым-н. (кніжн.).

А. ў новай літаратуры.

А. ў пытаннях палітыкі.

3. на каго-што і якая. Накіраванасць дзейнасці ў інтарэсах каго-, чаго-н. (кніжн.).

А. на перадавую моладзь.

паску́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак. (разм., груб.).

1. Пакідаць пасля сябе бруд, гадзіць.

Добрая птушка ў сваё гняздо не паскудзіць (прыказка).

2. што. Брудзіць, пэцкаць, псаваць.

П. сцены.

3. перан. Рабіць гадасці, шкодзіць.

|| зак. напаску́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1 і 3 знач.).

перастро́іцца², -о́юся, -о́ішся, -о́іцца; зак.

1. Размясціцца па-іншаму, змяніўшы свой строй (у 1 знач.).

Калона хутка перастроілася.

2. Змяніць сваё жыццё, працу і пад.

П. на новы лад (перан.).

|| незак. перастро́йвацца, -аецца.

|| наз. перастрае́нне, -я, н. (да 1 знач.).

П. на маршы.

уся́кі, -ая, -ае, займ. азнач.

1. Кожны, любы.

У. раз адно і тое ж.

Усякая птушка сваё гняздо бароніць (прыказка).

2. Розны, усялякі.

Усякія людзі бываюць.

3. У спалучэнні з прыназоўнікам «без», узмацняючы прыназоўнік, азначае: зусім без.

Без усякай мэты.

Без усякіх цяжкасцей.

алта́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Усходняя, узвышаная частка хрысціянскага храма (у праваслаўнай царкве аддзеленая ад агульнага памяшкання іканастасам).

2. Даўней: месца, на якое ўскладаліся ахвярапрынашэнні.

◊

Прынесці (сваё жыццё) на алтар бацькаўшчыны — ахвяраваць сваім жыццём у імя Радзімы (высок.).

|| прым. алта́рны, -ая, -ае.

пахісну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -хі́снуты; зак., каго-што.

1. Хіснуўшы, нахіліць.

П. слуп.

Чалавека пахіснула (безас.) ад слабасці.

2. перан. Зрабіць менш устойлівым, менш трывалым; выклікаць няўпэўненасць у чым-н.

П. чый-н. аўтарытэт.

Гора нікога не пахіснула.

П. сваё здароўе.

пратрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. што і без дап. Стойка перажыць што-н., вытрываць.

П. шмат пакут.

2. Прадоўжыць сваё дзеянне не спыняючыся.

Халады пратрывалі да красавіка.

3. Захавацца, праіснаваць які-н. час.

Пад напорам такой вады гэты насып тут доўга не пратрывае.

шанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак., каго-што.

1. Беражліва адносіцца, не расходаваць што-н. дарэмна.

Ш. сваё здароўе.

Ш. грошы.

2. Адносіцца з пашанай, павагай да каго-, чаго-н., цаніць што-н., прытрымлівацца чаго-н.

Ш. народныя традыцыі.

Ш. свой аўтарытэт.

Ш. парадак.