Умацаваць што‑н. цаглянай кладкай і растворам цэменту, гліны і пад. Душу ўкладваў.. [Апанас] у сваю работу, шчыра, душэўна вучыў і Марыю, як роўна вывесці сцяну, як навечна ўмураваць цагліну.Васілевіч./уперан.ужыв.Як толькі .. [мароз] надзейна ўмуруе пруток, да яго прывязваецца свабодны канец лескі.Матрунёнак./убезас.ужыв.За ноч рэчку ўмуравала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДЖЫБУ́ЦІ
(Djibouti),
горад, сталіца дзяржавы Джыбуці. Засн. ў 1888. 290 тыс.ж. (1989). Свабодны (з 1981) порт у зал. Таджура (ч. Адэнскага зал.), мае вял. значэнне для знешняга гандлю Эфіопіі. Вываз скур і кавы, увоз нафты і нафтапрадуктаў, прамысл. абсталявання. Пачатковая чыг. станцыя на чыгунцы ў Эфіопію. Вузел аўтадарог. Міжнар. аэрапорт. Гандл.-прамысл. цэнтр краіны. Харч.прам-сць. Суднаверф.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зялёны, -ая, -ае.
1. Колеру травы, лісця.
Зялёная тканіна.
Зялёная фарба.
2. Пра колер твару: бледны, з зямлістым адценнем (разм.).
З. твар.
3. Які мае адносіны да расліннасці, які складаецца, зроблены з зелені (у 2 і 3 знач.).
Зялёныя насаджэнні.
З. корм.
4. Недаспелы, няспелы.
Зялёныя яблыкі.
Журавіны яшчэ зялёныя.
5.перан. Нявопытны з прычыны маладосці.
З. падлетак.
Молада-зелена (пра нясталую, нявопытную моладзь).
◊
Зялёная вуліца — ужыв. як сведчанне таго, што шлях для транспарту свабодны, святлафоры адкрыты; таксама перан.: пра бесперашкоднае праходжанне чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фрысо́йлеры
(ад англ. free = свабодны + soil = зямля)
члены фермерскай партыі ў ЗША ў сярэдзіне 19 ст., якія выступалі за свабодную зямлю і працу, свабоду слова.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
fréihaben
*аддз.vt мець во́льны час (ад работы)
ich hábe héute frei — я сёння свабо́дны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
сіліко́з
(ад лац. silex, -icis = крэмень)
прафесійнае захворванне лёгкіх (гл.пнеўмаканіёзы), якое развіваецца ў выніку працяглага ўдыхання пылу кварцу, граніту, пясчаніку, што ўтрымліваюць свабодны двухвокіс крэмнію.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
імунало́гія
(ад лац. immunis = свабодны ад чаго-н., некрануты + гр. logos = вучэнне)
навука аб неўспрымальнасці арганізма да інфекцыйных захворванняў і атрутных рэчываў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
імуніза́цыя
(фр. immunisation, ад лац. immunis = свабодны ад чаго-н., некрануты)
стварэнне штучнага імунітэту 1 ў чалавека і жывёл супраць заразных хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ГЕТЭ́РА
(ад грэч. hetaira сяброўка, палюбоўніца),
у Стараж. Грэцыі незамужняя жанчына, якая вядзе свабодны, незалежны лад жыцця. Звычайна гетэры вызначаліся розумам, адукаванасцю і прыгажосцю, вакол іх гуртаваліся мастакі, паэты, філосафы. Знакамітымі гетэрамі былі Аспасія, Глікерыя (каханка Менандра), Фрына (сяброўка Праксіцеля). Вобразы гетэры адлюстраваны ў выяўл. мастацтве (творы вазапісу, насценны жывапіс, рэльефы), л-ры (камедыі грэч. пісьменнікаў Алкіфона, Лукіяна) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУЛО́Н,
1) адзінка зараду электрычнага (колькасці электрычнасці) у Міжнар. сістэме адзінак (СІ). Названа ў гонар Ш.А.Кулона. Абазначаецца Кл. 1 Кл роўны эл. зараду, які працякае праз папярочнае сячэнне правадніка за 1 с пры сіле пастаяннага току 1 А, 1 Кл = 1 А∙с. 2) Адзінка патоку электрычнага зрушэння (патоку эл. індукцыі) праз адвольную замкнёную паверхню, у сярэдзіне якой знаходзіцца свабодны зарад 1 Кл.