Перагарцав́аць ’перамяшаць (напр., пясок з цэментам)’ (Ян.). Да пера- і горсць ’жменя’ (< прасл. *gъrstь); пры гэтым ‑сʼцʼ > ц. Не выключаны ўплыў лексемы накшталт гартава́ць ’выгортваць’ (віл., Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзірване́ць, ‑ее; незак.

Зарастаць травой, пакрывацца дзёрнам, дзірваном (у 1 знач.). На пясках з’яўляецца травяная расліннасць, пясок дзірванее. Чорны. Дзірванела пакінутая багатымі фальваркоўцамі зямля. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

псамафі́ты

(ад гр. psammos = пясок + -фіты)

расліны, якія растуць на пяску, напр. пясчаная асака, саксаул, вярба вастралістая; пясчаныя расліны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

перамяша́ць сов. перемеша́ть;

п. пясо́к з цэме́нтам — перемеща́ть песо́к с цеме́нтом;

п. вуго́лле ў пе́чцы — перемеша́ть у́гли в пе́чке

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

даза́тар, ‑а, м.

Прыстасаванне для аўтаматычнага адмервання або адважвання сыпкіх, вадкіх, газападобных рэчываў. З шумам сыпаўся ў дазатары шчэбень і пясок, паплёсквала вада, шамацеў цэмент. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́лька, ‑і, ДМ ‑льцы, ж., зб.

Дробныя адшліфаваныя вадой каменьчыкі. На ўсыпаны галькай бераг прыбеглі хлапчукі. Асіпенка. Імклівая хваля .. прагна аблізвала прыбярэжную гальку, пясок. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

змыўны́, ‑ая, ‑ое.

1. Прызначаны для змывання, мыцця. Змыўны шланг.

2. Спец. Змыты адкуль‑н.; такі, які змываецца ці можа быць змыты. Змыўны пясок. Змыўны грунт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бала́ст, -у, М -сце, м.

1. Спецыяльны груз, які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля, а таксама груз для рэгулявання вышыні палёту аэрастата.

2. перан. Што-н. лішняе, непатрэбнае, што не прыносіць ніякай карысці.

3. Шчэбень або пясок, якім засыпаюць чыгуначнае палатно і на які ўкладваюць шпалы (спец.).

Сухі б.

Платформы з баластам.

|| прым. бала́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уну́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

1. у што. Утуліцца ў што-н. або, паваліўшыся з разгону наперад, уткнуцца тварам у зямлю, снег і пад.

У. ў падушку.

З разгону ў. тварам у пясок.

2. у што. Захапіўшыся, паглыбіцца ў што-н.

У. ў чытанне.

3. Апусціць галаву, панурыцца.

У. і маўчаць.

|| незак. уну́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уто́ркнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ні́ся; зак., у што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і уткнуцца (у 1 знач.).

Кап’ё ўторкнулася ў зямлю.

2. Уперціся, уткнуцца ў што-н.

Лодка ўторкнулася носам у пясок.

У. тварам у падушку.

3. Тое, што і уткнуцца (у 3 знач.).

У. ў газету.

|| незак. уто́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)