архі-

(гр. archi-, ад arche = пачатак)

прыстаўка, якая абазначае старшынства, вяршэнства або найвышэйшую ступень чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гіпер-

(гр. hyper = над, звыш)

прыстаўка, якая паказвае на перавышэнне чаго-н. у параўнанні з нормай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ада..., прыстаўка (гл. ад...).

Ужываецца замест «ад...»: а) перад двума і больш зычнымі, напрыклад: адабраць, адагнаць, адарваць, адаткнуць; б) перад зычным з наступным апострафам або мяккім знакам, напрыклад: адаб’ю, адап’ю, адалью.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

обер-..., прыстаўка.

1. Утварае назоўнікі, якія азначаюць пасады, чыны (старшы, галоўны), напр.: обер-майстар, обер-кандуктар, обер-пракурор, обер-афіцэр.

2. Утварае назоўнікі, што іранічна называюць асобу па вышэйшай ступені якога-н. адмоўнага характару (разм.), напр.: обер-бандыт, обер-жулік, обер-шэльма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

без... (а таксама без’..., бес..., бяз..., бяз’..., бяс...), прыстаўка.

Служыць для ўтварэння:

1) прыметнікаў ад назоўнікаў са знач.: пазбаўлены чаго-н., які не мае чаго-н., напр.: беззямельны, безадходны, безазёрны;

2) назоўнікаў, якія азначаюць адсутнасць або недахоп чаго-н., напр.: беззямелле, бездарожжа, безадказнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

а-, ан-

(гр. a-, an- = не, без)

прыстаўка, якая выражае адмаўленне або адсутнасць якой-н. прыметы, уласцівасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гіпа-

(гр. hypo = унізе, знізу; пад)

прыстаўка, якая паказвае на змяншэнне чаго-н. у параўнанні з нормай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэз-

(фр. dés-, ад лац. dis= раз-)

прыстаўка, якая абазначае выдаленне, знішчэнне, спыненне або адсутнасць чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пада..., прыстаўка (гл. пад...).

Ужываецца замест «пад...»: а) перад збегам двух і больш зычных, напрыклад: падагнуць, падагрэць, падазваць, падарваць, падаткнуць; б) перад зычнымі, пасля якіх пішацца мяккі знак або апостраф, напрыклад: падалью, падаб’ю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

над... (над’..., нада...), прыстаўка.

I. Утварае дзеясловы са знач.:

1) павелічэнне чаго-н. чым-н., напр., надбудаваць;

2) няпоўнае дзеянне, якое распаўсюджваецца на частку чаго-н., напр.: надпіць, надламаць, над’есці, надарваць.

II. Утварае назоўнікі і прыметнікі са знач. больш высокага становішча, напр.: надброўе, надгартанны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)