качарга́, -і́, ДМ -рзе́, мн. качэ́ргі і (з ліч. 2, 3, 4) качаргі́, -чэ́ргаў, ж.
Тоўсты жалезны прут, сагнуты на канцы, для перамешвання паліва ў печы, выграбання попелу.
|| памянш. качарэ́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
|| прым. качарго́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сушы́цца, сушу́ся, су́шышся, су́шыцца; незак.
1. Сушыць, звычайна на сабе, мокрую вопратку, абутак.
С. каля грубкі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Сохнуць (у 1 знач.), прасушвацца, засушвацца.
На балконе сушыцца бялізна.
У печы сушацца грыбы.
|| зак. вы́сушыцца, -сушуся, -сушышся, -сушыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
polepa
ж. глінабітная падлога;
2. гліняная абмазка ўнутры печы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
падапа́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Дапаліць усё, многае. Падапальваць ламачча. Падапальваць дровы ў печы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пало́к, ‑лка, м.
1. Нары паміж печчу і ложкам або паміж печчу і супрацьлеглай сцяной уздоўж глухой сцяны ў сялянскай хаце. Нявестка, памыўшы посуд, прылягла на палку пры печы. Мыслівец. Усе распраналіся, клалі адзежу на палок ля печы ў адну кучу, рассаджваліся. Гаўрылкін. // Тое, што і пол 2 (у 1 знач.). Пры печы туляцца палаці, Уздоўж сцяны стаіць палок. Колас. Ад печы да супрацьлеглай сцяны быў пасланы палок з дошчак, засланы коўдрамі. Галавач.
2. Памост у лазні, на якім парацца. На палку, дзе звычайна парацца, гарыць свечка. Навуменка.
3. Спец. Падвесная платформа, з якой вядзецца будаўніцтва ствалоў шахт, руднікоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́пе́к, прі́пік, пры́пяк, пры́пык ’месца, пляцоўка перад чалеснікамі печы’; ’выступ печы або дашчаны насціл каля печы, на якім можна сядзець або ставіць што-небудзь; прымурак’ (ТСБМ, Касп., Яруш., Бяльк., Дразд., Нік. Очерки, Сл. ПЗБ, ТС, ПСл, Шушк.). Рус. смал. при́пек ’лава каля печы; прыпек’, укр. припек ’прыпек; ляжанка’. Слова ўзнікла ў выніку зваротнай дэрывацыі ад пры́печ, прыпе́чак з узнаўленнем этымалагічнага зычнага ‑к‑, магчыма, не без уплыву слова прыпёк 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
под м спец (у печы) Ófenboden m -s, -boden і -böden, Ófensohle f -, -n; Hérdsohle f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
éinheizen
vi запалі́ць, падпалі́ць (у печы)
j-m ~ — разм. зада́ць ды́хту каму́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вушко́ ’ямка ў печы, збоку, для попелу, гарачага вуголля’ (Шушк., 156). Да ву́ха, памянш. форма для абазначэння дэталі печы на падставе метафары «ўваход у печ — галава».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
загру́зчык, ‑а, м.
1. Рабочы, заняты загрузкай домны, плавільнай печы і пад.
2. Загрузачны апарат або машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)