ДЗЮС,
мегалітычная грабніца фінальнай стадыі дацкага ранняга неаліту (культура лейкападобных кубкаў) у выглядзе каменнай скрыні з тонкіх пліт (цыста), перакрытага камянямі. Змяшчала 1—6 шкілетаў. Пахавальная камера перакрыта насыпам, абкладзеным у аснове камянямі. Падобныя цысты меншых памераў будавалі інш. групы культуры лейкападобных кубкаў у Паўн. Еўропе.
т. 6, с. 133
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гамеапа́тыя
(ад гамеа- + -патыя)
метад лячэння хваробы малымі дозамі таго лякарства, якое ў вялікіх дозах выклікае ў здаровага чалавека з’явы, падобныя на сімптомы самой хваробы (параўн. алапатыя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
радыеміметы́чны
(ад радые- + гр. mimetikos = які пераймае);
р-ыя рэчывы — хімічныя злучэнні, якія выклікаюць у біялагічных аб’ектах змены, падобныя да тых, якія ўзнікаюць пасля біялагічнага дзеяння выпрамяненняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Кукав́аць ’ствараць гукі, падобныя на «ку‑ку»’ (ТСБМ, Нас.). Гукапераймальнае. Параўн. укр. кукувати, рус. куковать, польск. kukować, в.-луж. kukować ’тс’. Балтыйскія паралелі (літ. kaũkti ’быць’) далёкія семантычна і марфалагічна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макру́хі ’грыбы, падобныя да рыжыкаў, толькі больш цёмныя’ (Інстр. II; калінк., Мат. Гом.; уздз., Нар. словатв.). Утварэнне, аналагічнае да папярэдняй лексемы. У іншых гаворках іх называюць мачонкі (Інстр. II, 103).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ква́каць і кво́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Утвараць гукі, падобныя на «ква-ква». Дзіўны светла-блакітны месяц ныраў між белых хмурынак; як ніколі, энергічна і гучна квакалі жабы. Ваданосаў. Зялёныя шарэнгі ішлі маршам, яны з задавальненнем аглядалі разбураны і спалены горад і, ухмыляючыся, квакалі: «Рус капут». Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двайні́к 1, ‑а, м.
Чалавек або прадмет, які мае поўнае ці надта блізкае падабенства з другім чалавекам або прадметам. — Ці не той, — думаў тым часам Сцяпан, углядаючыся ў твар галоўнага інжынера.. — Сустракаюцца ж падобныя адзін на аднаго людзі, двайнікі... Гроднеў.
двайні́к 2, ‑а, м.
Разм. Двухпудовая гіра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адро́зніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Заўважыць розніцу паміж прадметамі, з’явамі; распазнаць, вылучыць. [Сцяпан:] — Іншага сабаку — ваўкарэзіну нават спрактыкаванаму воку цяжка адрозніць ад ваўка. Пальчэўскі. На парозе з’явіліся дзве невялічкага росту бялявыя дзяўчынкі, настолькі падобныя адна да аднае, што іх можна было адрозніць толькі па прычосках. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырванапёры, ‑ая, ‑ае.
З чырвонымі плаўнікамі, пёрамі, пер’ем (пра рыбу, птушак). Серабрыліся празрыстыя воды быстрай ракі, ля берага падскочыла чырванапёрая плотка, пабеглі тонкія кругі. Гурскі. — Дуня едзе! — крычалі хлапчукі, выбегшы раніцай з Сасноўцаў на тракт, па якім плылі два камбайны, падобныя на вялікіх чырванапёрых птахаў. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аўсю́к ’аўсюк, Avena fatua’ (Шат.), аўсюг ’аўсюк, аўсяніца і інш. падобныя расліны’ (маг., Кіс.), рус. овсюг, укр. овсюг, вівсюк, з іншай суфіксацыяй чэш. ovsik, ovsiha, серб.-харв. овсӣк(а). Да авёс (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)