Пры́жма, мн. л. пры́жмы ’паплёт (у страсе паверх саломы)’ (слаўг., чэрык., ЛА, 4). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад слаба зафіксаванага (вынік выціскання групай з коранем ціс(н)‑) жаць, жму ’ціснуць’ (гл.) < прасл.*žęti, *žьmǫ. Параўн. рус.разан., калуж., арханг.прижи́м ’тонкая жэрдка, якой прыціскаюць, замацоўваюць саламяную страху’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папяро́чны, ‑ая, ‑ае.
Які праходзіць, размяшчаецца ўпоперак чаго‑н.; проціл. падоўжны. Узышоўшы на другі паверх, наведвальнікі траплялі ў папярочны шырокі калідор, дзе размяшчалася гардэробная.Машара.З году ў год ствол дрэва таўсцее, на ім як бы нарастаюць чахлы. Гэтыя чахлы ў выглядзе кольцаў добра відаць на папярочным зрэзе бервяна.Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Паме́тнік, пометнік ’апоўзіны, якія кладуць паверх стога’ (ТС), пометнік, помеціна ’тонкія латы ў страсе на сохах’ (Нар. сл., жытк.), паметнік ’падсцілка пад стогам’ (Нар. сл., навагр.). Рус.пометины ’апоўзіны на стозе або на саламяным дасе’. Ад *памятаць (параўн. тур.метану́ць ’шпурнуць, кінуць аб землю’) з суф. ‑НІК, ‑ІН‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бу́рка
(цюрк. bür, bürk = маршчыніцца, закрывацца)
1) шырокая і доўгая вопратка з даматканага сукна з башлыком, якая надзяваецца паверх кажуха;
2) накідка з тонкага лямцу, якой карыстаюцца коннікі на Каўказе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
piętro
piętr|o
н.
1.паверх;
mieszkać na drugim ~ze — жыць на трэцім паверсе;
2.тэатр. ярус
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
сверхпредлог с род.
1.(поверх чего-л.) на, зве́рху, паве́рх, наве́рх;
наде́ть сверх руба́шки надзе́ць паве́рх на саро́чку (наве́рх на саро́чку, зве́рху);
2.(превыше чего-л.) звыш (чаго); це́раз, праз (што);
расхо́ды сверх сме́ты выда́ткі звыш каштары́са;
3.(помимо чего-л.) апрача́, звыш (чаго);
сверх зарпла́ты он получи́л пре́мию звыш (апрача́) зарпла́ты ён атрыма́ў прэ́мію;
◊
сверх ожида́ния зусі́м неспадзява́на.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
floor
[flɔr]1.
n.
1) падло́га f.
2) паве́рх -у m.
ground floor — ні́жні, пе́ршы паве́рх, партэ́р -у m
3) дно n. (мо́ра, пячо́ры)
4) за́ля пасе́джаньняў
to have, to take the floor — выступа́ць (на пасе́джаньні), бра́ць сло́ва
2.
v.i.
1) кла́сьці падло́гу
2) валі́ць на падло́гу, зьбіва́ць з ног
3) informal
а) перамага́ць
б) зьбіва́ць з панталы́ку, ста́віць у тупі́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ни́жеIсравнит. ст.;
1.нареч. ніжэ́й, ні́жай;
пересе́сть ни́же перасе́сці ніжэ́й (ні́жай);
этажо́м ни́же паве́рхам (на паве́рх) ніжэ́й;
2.прил. ніжэ́йшы;
он ни́же бра́та ён ніжэ́йшы за бра́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наве́рх,
1.прысл. На верхнюю частку чаго‑н., у напрамку да верху чаго‑н. Усеўся зубр бліскучы Наверх на радыятар.Аўрамчык.Мільёны вялікіх і дробненькіх рыб Наверх усплываюць, ныраюць углыб.Глебка.// На верхні паверх. І тут раптам абставіны змяніліся: мяне перавялі працаваць наверх, на кухню.Даніленка.
2.прысл. На знешні бок; з сярэдзіны на паверхню. Смала выступіла наверх. □ Мядзведзя граў хлапчук.., апрануты ў вывернуты шэрсцю наверх кажух.Бядуля.//перан. На паверхню. Праўда выйдзе наверх.
3.прыназ.зР. Выражае прасторавыя адносіны: ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, на верхнюю частку якіх ці паверх якіх накіравана дзеянне. [Букрэй] сядзеў на бярвеннях каля агню, накінуўшы наверх салдацкага шыняля яшчэ болей шырокае, чым ён сам, шляхецкае футра з шырачэзным каўняром.Колас.
•••
Выйсці (усплыць) наверхгл. выйсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чо́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Злёгку стукаць сваёй чаркай (шклянкай) аб чарку (шклянку) каго‑н. другога ў знак прывітання, віншавання. Вера Іванаўна ў апошні час пабыла нават крышталёвыя кілішкі — калі імі поўнымі чокаліся, яны неяк адменна звінелі.Сабаленка.І раптам паверх занавескі на шкляных дзвярах дзяўчынка ўбачыла, што маці і бацька сядзяць за сталом і... чокаюцца бакаламі. Памірыліся!Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)