фі́була, ‑ы, ж.
Металічная засцежка для верхняй адзежы ў выглядзе брошкі, якая ўжывалася ў старажытных народаў Еўропы, Азіі і Афрыкі. Бацька накінуў на.. [Алеся] шырокую белую кашулю з адным плячом, — на другім яе закалолі сярэбранай фібулай. Караткевіч.
[Лац. fibula.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́йка, -і, ДМ га́йцы, мн. -і, га́ек, ж.
Металічная дэталь з адтулінай, што мае вінтавую разьбу для накручвання на штон.
◊
Аслаблі гайкі ў каго (разм., іран.) — пра таго, хто не мае волі, не здольны дзейнічаць.
Падкруціць (закруціць) гайку (гайкі) (разм.) — павялічыць патрабаванні, зрабіць іх больш строгімі.
|| прым. га́ечны, -ая, -ае.
Гаечная разьба.
Г. ключ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штэ́псель, ‑я, м.
Металічная вілка ў пластмасавым або гумавым корпусе, пры дапамозе якой злучаны з ёю провадам электрычны прыбор уключаецца ў сетку. — Нашто гэта? — суседка падыходзіць да мяне і выцягвае з прымацаванай да стала разеткі штэпсель. Шынклер.
[Ням. Stepsel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карэ́ц, ‑рца, м.
Драўляная або металічная пасудзіна з ручкай для зачэрпвання вады, квасу і пад.; конаўка. На гэты крук дзед вешаў берасцяны карэц, якім усе пілі ваду з крыніцы. Грамовіч. Вольга карцом мерала малако, налівала ў гладышкі. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́наўка, ‑і, ДМ ‑наўцы; Р мн. ‑навак; ж.
Металічная пасудзіна з ручкай для піцця, звычайна самаробная. З гільзы пустой, у якой некалі смерць начавала, Зроблена добрая конаўка. Танк. — Бяры пі, — маці падала мне конаўку з малаком. Масарэнка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.
1. гл. волас.
2. Тонкая металічная ніць, спружына, дроцік у якім-н. механізме.
3. Тое, што і варсінка (у 2 знач.; спец.).
◊
На валаску (вісець) (разм.) — знаходзіцца ў вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.
Жыццё хворага на валаску.
На валасок (валаску) ад чаго — вельмі блізка (ад якога-н. няшчасця).
Быць на валасок ад смерці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лапа́та, -ы, ДМ -па́це, мн. -ы, -па́т, ж.
Металічная, драўляная і іншая прылада з дзяржаннем і шырокім плоскім ніжнім канцом для капання, перамяшчэння чаго-н.
Жалезная л.
◊
Грэбці грошы лапатай (разм.) — атрымліваць многа грошай.
|| памянш. лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. і лапа́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. лапа́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́штва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Накладная планка вакол дзвярнога ці аконнага праёма.
Фігурная л.
2. Металічная накладная пласцінка з шчылінай для ключа на дзвярах, шуфлядах і пад.
3. Тое, што і плінтус.
4. Падгорнутая або нашытая палоска матэрыі для аддзелкі, падрубкі.
|| памянш. лі́штвачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. ліштвяны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скаба́, -ы́, мн. ско́бы і (з ліч. 2, 3, 4) скабы́, скоб, ж.
1. Выгнутая паўкругам металічная паласа, якая служыць ручкай у дзвярах, сундуках і пад.
2. Сагнутая пад вуглом жалезная паласа ці дрот для сашчаплення якіх-н. частак.
Змацаваць вуглы скобамі.
|| памянш. ско́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.
|| прым. ско́бачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спружы́на, -ы, мн. -ы, -жы́н, ж.
1. Пругкая металічная палоска ці дрот і пад., выгнутыя пераважна спіраллю, што служыць для змяншэння сілы ўдараў, прывядзення ў рух механізмаў і інш.
С. ў гадзінніку.
Дзвярная с.
2. перан., чаго або якая. Рухаючая сіла чаго-н.
Унутраныя спружыны ўчынкаў.
|| прым. спружы́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Спружынная канапа (са спружынамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)