ГАРА́ЧЫ ПО́ЯС,
сукупнасць геагр. паясоў з найб. высокімі т-рамі паветра. Уключае экватарыяльны пояс, субэкватарыяльныя паясы, трапічныя паясы. Межы гарачага пояса ў Паўн. і Паўд. паўшар’ях звычайна праводзяць па сярэднегадавых ізатэрмах 20 °C, якія прыкладна супадаюць з 30° паўн. і паўд. шыраты.
т. 5, с. 53
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лака́льны
(лац. localis)
1) які не выходзіць за межы пэўнай тэрыторыі, мясцовы, абмежаваны (напр. л-ая вайна);
2) асноўны, нязменны, уласцівы дадзенаму прадмету (напр. л. колер).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трансцэндэнталі́зм
(с.-лац. transcendentalis, ад лац. transcendens, -ntis = які выходзіць за межы)
ідэалістычнае філасофскае вучэнне, паводле якога апрыёрныя формы свядомасці папярэднічаюць вопыту і з’яўляюцца яго ўмовамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трансцэндэнта́льны
(с.-лац. transcendentalis, ад лац. transcendens, -ntis = які выходзіць за межы)
які датычыць абстрактных, быццам бы незалежачых незалежных ад вопыту з’яў (у ідэалістычнай філасофіі Канта).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГАТО́ВАЯ ПРАДУ́КЦЫЯ,
сукупнасць гатовых вырабаў і паўфабрыкатаў, фактычна адпушчаных за межы прадпрыемства ці поўнасцю падрыхтаваных для гэтага. Гатовая прадукцыя, ацэненая ў грашах, адрозніваецца ад таварнай прадукцыі тым, што не ўключае кошт паслуг і работ, выкананых паводле заказаў старонніх арганізацый па-за межамі асн. дзейнасці прадпрыемства.
т. 5, с. 88
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
экспа́нсія
(лац. expansio = расшырэнне, распаўсюджанне)
1) распаўсюджанне чаго-н. за першапачатковыя межы;
2) імкненне імперыялістычных дзяржаў да захопу калоній, рынкаў збыту і інш.;
3) пашырэнне сферы ўплыву.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мло́сна, безас. у знач. вык.
Нядобра, моташна. Адчуўшы, што яму млосна, Максім Сцяпанавіч выйшаў на ганак і сеў проста на прыступку. Карпаў. Неяк раз на занятках па гімнастыцы ў школе Бобу зрабілася млосна, і ён страціў прытомнасць. Гарбук.
•••
Чарцям млосна (будзе, стане) — пра што‑н. такое, што выходзіць за межы звычайнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уну́тр, прысл. і прыназ.
1. прысл. У сярэдзіну. Прыняць лякарства ўнутр. □ Кветкі абляпілі сцяну дома, віліся вакол калоны на ганку, забіраліся па нацягнутых нітках на вокны, заглядвалі ўнутр. Хадановіч.
2. прыназ. з Р. У сярэдзіну, у межы чаго‑н. Ад вуліцы гэтае месца адгароджвала другая сцяна, якая рухнула ўнутр дома. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wykroczyć
зак.
1. poza co выйсці за межы чаго;
2. przeciw czemu парушыць (закон і да т.п.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вы́везці, -зу, -зеш, -зе; -вез, -зла; -зі; зак., каго-што.
1. Везучы, аддаліць, адправіць куды-н., за межы чаго-н.
В. бярвенне з лесу.
В. дзяцей за горад.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выручыць, дапамагчы выбрацца з цяжкага становішча (разм.).
Вывез шчаслівы выпадак.
|| незак. выво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.
|| наз. вы́ваз, -у, м. (да 1 знач.) і вы́вазка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. вывазны́, -а́я, -о́е (паводле 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)