калекты́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да калектыву, уласцівы яму; агульны, сумесны. Калектыўная гаспадарка. Калектыўнае жыццё. // Які ажыццяўляецца, выконваецца калектывам. Калектыўная праца. Калектыўнае кіраўніцтва. Калектыўны танец.
2. Прызначаны для калектыву. Калектыўнае забеспячэнне.
•••
Калектыўны дагавор гл. дагавор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апара́т, -а і -у, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Спецыяльны прыбор, механічнае прыстасаванне.
Тэлефонны а.
Касмічны а.
2. -у. Сукупнасць органаў, якія выконваюць якую-н. асобную функцыю ў арганізме (спец.).
Стрававальны а.
3. -у. Сукупнасць дзяржаўных устаноў, а таксама супрацоўнікаў, якія абслугоўваюць пэўную галіну кіраўніцтва, гаспадаркі.
Дзяржаўны а.
Працаздольны а.
|| прым. апара́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гі́бкасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць і якасць гібкага (у 1 знач.). Гібкасць стальнога прута. // перан. Багацце адценняў, выразнасць (пра голас, мову і пад.). Гібкасць думкі.
2. перан. Уменне хутка прыстасоўвацца да ўмоў, абставін. Гібкасць палітыкі. Гібкасць партыйнага кіраўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
управле́ние
1. (действие) кірава́нне, -ння ср.;
2. (учреждение) упраўле́нне, -ння ср., кіраўні́цтва, -ва ср.;
3. грам. кірава́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
безула́ддзе, ‑я, н.
Адсутнасць дзяржаўнай улады; адсутнасць кіраўніцтва. У Журавічах, якія ад Альхова за дваццаць вёрст, безуладдзе... Навуменка. // Адсутнасць здольнасці валодаць сабой. Ведаючы сваё безуладдзе над уласнай весялосцю, .. [Герасім Іванавіч] неяк раптам, праз сілу, устае на ногі і падыходзіць да акна. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
указа́ць, укажу́, ука́жаш, ука́жа; укажы́; ука́заны; зак.
1. з дадан. Даць указанне, настаўленне.
У., як весці работу.
2. на што. Адзначыўшы што-н., звярнуць на яго ўвагу.
У. на памылкі.
3. што. Паказаць, назваць для ведама, кіраўніцтва.
У. лепшы метад.
4. каму на каго-што. Тое, што і паказаць (у 2 знач.).
У. месцазнаходжанне друкарні.
|| незак. ука́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. указа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Óberleitung
f -, -en
1) гало́ўнае кіраўні́цтва; гало́ўнае ўпраўле́нне
2) надзе́мны [паве́траны] про́вад, ве́рхняя лі́нія
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Verwáltungsrat
m -(e)s, -räte
1) кіраўні́цтва, праўле́нне, упра́ва
2) член кі- раўні́цтва [праўле́ння, упра́вы]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
кіру́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад кіраваць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Такі, якому належыць кіраўніцтва (у 1 знач.). Кіруючы арган.
3. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які з’яўляецца кіраўніцтвам да дзеяння. Кіруючыя ўказанні.
4. Дзеепрысл. незак. ад кіраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зара́д ’пэўная колькасць выбуховага рэчыва ці электрычнасці’. Рус., укр., балг. (< рус.) заря́д ’тс’. Ст.-рус. зарядъ ’умова’, ’колькасць дробу для выстралу’ (XVII ст.). Утворана як бязафіксны назоўнік ад зарядити ’закласці боепрыпас’ (XVII ст.), прэфіксальнага дзеяслова, ад ст.-рус. рядити ’рабіць, рыхтаваць, кіраваць’ < рядъ, гл. рад. Шанскі, 2, З, 61. Словы гэтай мадэлі ў іншых слав. мовах маюць іншыя значэнні, напр. польск. zarząd ’кіраўніцтва’, славен. záred ’парыў; маладняк’, што зыходзяць з таго ж прасл. rędъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)