рызасфе́ра

(ад гр. rhiza = корань + сфера)

прыкаранёвая зона глебы, у якой сканцэнтравана вялікая колькасць мікраарганізмаў (бактэрый, грыбоў, актынаміцэтаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

марэ́на ​1, ‑ы, ж.

Вялікая колькасць абломкаў парод, якая ўтвараецца ад перамяшчэння ледніка.

[Фр. moraine.]

марэ́на ​2, ‑ы, ж.

Травяністая паўкустовая ці кустовая расліна сямейства марэнавых з жоўтымі кветкамі і тоўстым коранем, з якога атрымліваюць чырвоную фарбу. // Корань гэтай расліны, які выкарыстоўваецца ў якасці фарбавальніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

korzeń

korze|ń

м.

1. корань;

~ń przybyszowy бат. корань адвентыўны;

puścić ~nie — пусціць карэнні;

wyrwać co z ~niami — вырваць (знішчыць) што з каранямі;

2. ~nie мн. прыправы, карэнне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АФРАДЫЗІЯ́КА,

рэчывы, якія стымулююць палавую цягу і актыўнасць. Традыцыйна гэта сродкі расліннага і жывёльнага паходжання. Сродкі нар. медыцыны: цыбуля, яйкі, сельдэрэй, мёд, шакалад, амбра, гарчыца, крабы, вустрыцы, жэньшэнь, бабровы струмень, залаты корань; фармакалагічныя сродкі: палавыя гармоны, псіхастымулятары, адаптагены. Радзей да афрадызіякаў адносяць эратычныя фатаграфіі, відарысы, кнігі, кіна- і відэафільмы і інш.

т. 2, с. 136

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

паўшо́ры, ‑аў; адз. няма.

Частка збруі ў выглядзе рэменя, які прымацаваны абодвума канцамі да хамута і ідзе да яго вакол усяго тулава каня. Конь цяпер напяў паўшоры, выгнуў гужы і рвануў з усёй сілы. Кола пераскочыла цераз корань, і воз ад’ехаў ад пня. Баранавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лу́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Невялікае паглыбленне; ямка. Лункі для пасадкі расады. □ Асфальт вуліцы быў сухі і шэры ў цьмяным святле ліхтароў, пабялелі толькі лункі каля ліп і каштанаў. Шамякін. // Спец. Паглыбленне ў сківіцы, дзе знаходзіцца корань зуба. Лунка зуба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адгалінава́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адгалінаваць, адгалінавацца.

2. Бакавы адростак, галіна. Жывіць сасну толькі адзіны корань, што распусціў свае адгалінаванні ў процілеглы ад ракі бок. Марціновіч.

3. Частка чаго‑н., якая выдзяляецца ад асноўнага напрамку і адыходзіць убок. Адгалінаванне чыгуначнага пуці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГІПАКО́ТЫЛЬ

(ад гіпа... + грэч. kotylē паглыбленне, чаша),

падсемядольнае калена, самы ніжні ўчастак сцябла праростка насеннай расліны перад семядольным вузлом. Унізе пераўтвараецца ў корань і часта мае анатамічную будову з прыкметамі сцябла і кораня. У некат. раслін даўжыня гіпакотыля малая і ён увесь застаецца ў глебе (семядолі не выносяцца на паверхню; напр. у дуба, гароху).

т. 5, с. 252

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

марфе́ма

(фр. morpheme, ад гр. morphe = форма)

частка слова (корань, суфікс, прыстаўка або канчатак), якая мае лексічнае або граматычнае значэнне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

◎ Кі́рна ’А‑падобная прылада, сажань’ (Сцяшк. Сл.), ’тоўсты сук’, ’раздвоены корань у караняплодах’ (Сл. паўн.-зах.). З літ. kirna ’корань дрэва’ (там жа, 405).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)