паслядзе́янне, ‑я, н.

Спец. З’ява, якая заключаецца ў тым, што ўздзеянне чаго‑н. выяўляецца не толькі ў момант прымянення, але і ў наступных стадыях. Магнітнае паслядзеянне. Паслядзеянне ўгнаенняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адгалінаванне назоўнік | ніякі род

  1. гл. адгалінавацца, -ваць.

  2. Бакавы адростак, галіна.

    • Таполя дае шмат адгалінаванняў.

  3. Частка дарогі, ракі і пад., якая адыходзіць убок.

    • А. арашальнага канала.

  4. пераноснае значэнне: З’ява, што ўяўляе сабой частку чаго-н. асноўнага, галоўнага.

    • Розныя адгалінаванні сектанцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

што-не́будзь, чаго-небудзь і пад. (гл. што 1), займ. неазначальны.

Які‑н. прадмет, з’ява і пад. з шэрага падобных або ўсё роўна які прадмет, з’ява і пад. [Лена] заўсёды што-небудзь прывозіла .. [Андрэю] з дарогі. Скрыган. І вось, бывала, калі ён [Цімошка] гнаў каровак на пашу, то Кустрэй .. кожны раз што-небудзь скажа яму. Колас. [Гаспадар:] «Але і я не без галавы. Што-небудзь і я кумекаю. Не лыкам шыты». Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дада́тны, -ая, -ае.

1. Які мае патрэбныя ўласцівасці, якасці, заслугоўвае адабрэння. Д. бок падзей. Дадатная з’ява.

2. Які выражае адабрэнне; станоўчы. Дадатная ацэнка.

3. У матэматыцы: большы за нуль. Д. лік. Дадатная велічыня.

4. Від электрычнага зараду, носьбітамі якога з’яўляюцца пазітрон, пратон і інш. (спец.). Д. электрычны зарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

ненарма́льнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць і стан ненармальнага; адхіленне ад нормы.

2. Ненармальная з’ява. [Кісель:] — Дык я пытаюся ў вас, да якога часу ў нас будуць прадаўжацца такія ненармальнасці. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Мызг ’мозг’ (Дразд.), Мыэок ’тс’ (кам., КЭС). Да мозг (гл.). Пераход о (у закрытых складах) > ы — характэрная з’ява некаторых палескіх гаворак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гало́бля ’аглобля’ (Сцяшк. МГ). Метатэзай гукаў з агло́бля (гл.). Падобная з’ява назіраецца і ў іншых мовах. Параўн. укр. дыял. голо́бля ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гук назоўнік | мужчынскі род

  1. Фізічная з’ява, што выклікаецца вагальнымі рухамі часцінак паветра, якую мы ўспрымаем слыхам.

    • Хуткасць гуку.
    • Г. стрэлу.
    • Музыкальны г. (у адрозненне ад шуму).
    • Ні гуку (пра поўнае маўчанне).

  2. Найменшы членараздзельны элемент чалавечай мовы.

    • Гукі беларускай мовы.

|| прыметнік: гукавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Vergänglichkeit

f -

1) няста́ласць, тле́ннасць

2) не́шта, што прахо́дзіць [мі- на́е]; з’я́ва, яка́я прахо́дзіць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

азон назоўнік | мужчынскі род

Газ з рэзкім пахам, злучэнне трох атамаў кіслароду, ужыв. для ачышчэння паветра, вады, а таксама ў тэхніцы.

|| прыметнік: азонавы.

  • Азонавая дзірка (спецыяльны тэрмін) — анамальная з’ява — змяншэнне натуральнай для дадзенай шыраты і пары года колькасці азону ў азонавым слоі атмасферы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)