Вяртлі́вы ’вёрткі’ (Жд., 3), укр.вертливий, рус.вертлявый ’тс’, арханг.вертливый ’ненадзейны, нясталы, зменлівы’, ст.-рус.вертливый ’тс’ (з XIII ст.), славен.vrtljìv ’які абарачаецца’, серб.-харв.вр̀тљив ’тс’; ’жывы, рухомы’; ’ветраны, несур’ёзны’, макед.вртлив ’які абарачаецца, нясталы’, балг.врътлив ’тс’. Прасл.vьrt(ь)livъ < vьrtěti. Да вярцець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Наве́ц ’мярцвяк, нябожчык’: не чалавек нават — як бы жывы навец (Васючэнка, зб. Тутэйшыя. Мн., 1989, 161). Адсутнасць дакладнай дыялектнай лакалізацыі слова, што ўзыходзіць да прасл.*navь, ц.-слав.навь ’мярцвяк’ і пад., не выключае яго запазычанне з іншых, не народных крыніц ці штучнае ўтварэнне. Параўн., аднак, на́ўскі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ле́тапіс, ‑у, м.
Пагадовы запіс гістарычных падзей у старажытныя часы; кніга з такімі запісамі. Ноўгарадскі летапіс. Летапіс Аўраамкі.//перан.; чаго. Паслядоўны запіс якіх‑н. падзей; хроніка, гісторыя чаго‑н. Летапіс ваеннай славы.
•••
Жывы летапіс — пра таго, хто добра памятае ўсе сучасныя яму падзеі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
live
I[lɪv]1.
v.i.
1) жыць, існава́ць
2) жыві́цца; харчава́цца
to live on bread and water — жыць на вадзе́ й хле́бе
to live by one’s wits — сяк -так, не́як выкру́чвацца, перабіва́цца
to live in the country — жыць на вёсцы
2.
v.t.
пражы́ць (жыцьцё)
•
- live down
- live out
- live up to
- live it up
II[laɪv]
adj.
1) жывы́
2) жывы́, гара́чы, гару́чы
live coals — не пага́слае вуго́льле, жар -у m.
a live quarrel — гара́чая сва́рка
3) бадзёры, по́ўны жыцьця́
a live person — дзе́йны, по́ўны энэ́ргіі чалаве́к
4) жывы́, яскравы
a live color — жывы́ ко́лер
5) з жывы́м то́кам
live wire —
а) электры́чны дрот з жывы́м то́кам
б) informal энэргі́чны і прані́клівы чалаве́к
6) у жыву́ю
live show — пака́з у жыву́ю
live broadcast — жывы́ этэ́р
7) жывы́, вясёлы
a live party — вясёлая, жыва́я кампа́нія
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
animated
[ˈænɪmeɪtɪd]
adj.
1) ажы́ўлены, жывы́
an animated discussion — жыва́я дыску́сія
2) вясёлы, ра́дасны
an animated smile — вясёлая ўсьме́шка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
*Жвары́га, жворы́га ’надакучлівы чалавек’ (іван., Нар. лекс., 195). Суфікс ‑ыга быццам бы ўказвае на аснову жвар‑, аднак яна выразна не суадносіцца з іншымі словамі. Калі дапускаць суаднясенне з жв‑ у шэрагу слоў, маючых значэнне балбатання, надакучлівай размовы (жвіндзіць, жвянькаць), застаецца няясным ‑n‑ і цвёрдасць ‑в‑. Не выключана іншае тлумачэнне кораня (параўн. жывы, жабрак). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разуда́лы, ‑ая, ‑ае.
Такі, для якога няма нічога страшнага, немагчымага; удалы, хвацкі. Наогул жа, Нічыпар быў хлопец разудалы, жывы, бойкі.Колас.// Задорны, заліхвацкі. Зварухнуўся Лявон, як вада, як агонь, Пазнаў сілу ў сабе небывалую; Ужо бяда — не бяда, Ужо нуда — не нуда, Запеў песні свае разудалыя.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчаслі́вец, ‑ліўца, м.
Шчаслівы чалавек; той, каму шанцуе. Мы не тыя шчасліўцы, якім давялося чуць жывы голас Ільіча, бачыць светлы бляск яго вачэй.Лойка.На гэты раз некаторыя шчасліўцы знайшлі нават птушынае гняздо з яечкамі ды злавілі крата.Маўр.Хто ён, шчаслівец, якога пакахала такая дзяўчына?Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВІТА́ЛЬНАЯ АФАРБО́ЎКА,
прыжыццёвая афарбоўка, гістафізіялагічны метад даследавання функцыян. асаблівасцей раслінных і жывёльных клетак увядзеннем у жывы арганізм ці ў кавалачкі тканкі адносна няшкодных фарбавальнікаў. Для вітальнай афарбоўкі выкарыстоўваюць кіслыя (трыпанавы сіні, літыевы кармін) і асн. (нейтральны чырвоны, метылавы сіні і інш.) фарбавальнікі. Характар і інтэнсіўнасць вітальнай афарбоўкі вызначае стан клеткі ці тканкі.