1. Прэснаводная, вельмі рухавая рыба сямейства ўюновых з падоўжаным чэрвепадобным целам. Мяса ўюна тлустае, мяккае і крыху саладкаватае на смак.Матрунёнак.
2.перан.Разм. Рухавы, жвавы чалавек. [Сімачка] здрыганула ножкамі і ўюном выкаўзнулася, каб самой пабегчы да дзяцей.Гроднеў.// Пранырлівы, лаўкач. Гэты ўюн заўсёды выкруціцца.
•••
Віцца ўюномгл. віцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маторны ’шпаркі, жвавы, спрытны, поўны радасці жыцця’ (Федар. 6; гом., Рам. 8; Мал., Ян.; браг., Шатал.), ’вялікі, доўгі, высокі, бялізны, цяжкі’ (Нас.), чэш.motorný ’жвавы, спраўны, спрытны’, nemotorný ’няўклюдны, непаваротлівы’, ’няспрытны, няспраўны’, славац.nemotorný ’тс’. Ст.-чэш.nemotorný ’непрыемны (пра гук)’, а суч. чэш. мае яшчэ значэнне ’бясформенны, цяжкі на выгляд (воз, бочка, нізкая вежа)’, якое можна аб’яднаць са значэннем ’непаваротлівы, няспрытны’. Найбліжэйшымі адпаведнікамі з’яўляюцца: літ.matarúoti ’махаць бічом, круціць хвастом’, г. зн. ’рабіць частыя рухі’ (Махэк₂, 375), а таксама, магчыма, літ.mèsti ’кідаць’, matãras ’верацяно’, mastýti ’абшываць’, лат.matara ’гібкі дубец’ (Фасмер, 2, 664).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́зкі1 ’рэзкі, востры; шурпаты, з вострымі гранямі; жорсткі; ядраны, халодны; дзёрзкі’ (ТСБМ, ТС), ’калючы; вельмі кіслы’ (воран., калінк., Сл. ПЗБ), ’прарэзлівы’ (Ян.). Укр.рі́зкий ’рэзкі’, рус.резкий ’тс’, польск.rześki ’жвавы, рэзкі’, чэш.дыял.rezký ’жвавы, бадзёры’, серб. і харв.ре̏зак ’востры, кіслы’, балг.рязък ’рэзкі’. Прасл.*rězъkъ < *rězati (гл. рэзаць). Параўн. яшчэ семантыку укр.рву́чкий, рву́чий ’рэзкі, хуткі’ ад рвати ’рваць’.
Рэ́зкі2 ’вілы для пераноскі саломы’ (Сл. Брэс.). Ад рэзаць (гл.), параўн. драпакі́ ’вілы для гною’ (Сл. Брэс.) ад драпаць. Але нельга выключыць уплыў рэзгіны (гл.) ’прылада для пераноскі саломы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mobile2[ˈməʊbaɪl]adj.
1. мабі́льны, здо́льны ху́тка і лёгка перамяшча́цца;
a mobile society мабі́льнае грама́дства;
a mobile library перасо́вачная бібліятэ́ка
2.жва́вы, руха́вы (пра твар)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
vibrant
[ˈvaɪbrənt]
adj.
1) які́ вібру́е; які́ дае́ рэзана́нс
2) Figur.жва́вы, прамяні́сты
a vibrant personality — прамяні́сты хара́ктар
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
падурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм.
1. Дурэць некаторы час. А хлопец.. [Іванка] быў жвавы, любіў падурэць.Кухараў.Як добра тут спыніцца, збочыць, І пагуляць, і падурэць.Кірэенка.
2.(1і2ас.неўжыв.). Адурэць — пра ўсіх, многіх. — Накіраваць бы вас гной вазіць, а то вы тут падурэлі ад суму, — стрымліваючы ўсмешку, прамовіў Васіль.Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«БУ́ЛЬБА»,
бел. сцэнічны танец. Муз. памер 2/4. Тэмп жвавы. Створаны на аснове аднайм.нар. песні. Першы сцэн. варыянт паст. К.Алексютовічам у 1930-я г. (Ансамбль бел.нар. песні і танца). Вял. пашырэнне ў СССР танец атрымаў пасля пастаноўкі І.Майсеевым (Дзярж. ансамбль нар. танца Расіі), дзе ў жартоўнай форме паказваецца, як садзяць, вырошчваюць і капаюць бульбу. Танец у яго харэагр. рэдакцыі (з рознымі адхіленнямі) увайшоў у нар.танц. рэпертуар, зазнаў уплыў мясц.танц. Традыцый.