Даво́лі ’даволі’. Рус. дыял. доволя́, до́воли, укр. дово́лі. Параўн. далей серб.-харв. довољ, славен. dovòlj, dovoli, dovólje, dovélj ’тс’. Узнікла спалучэннем *do і склонавай формы ад *volʼa ’воля’. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 87–88. Спалучэнне гэтых двух каранёў адбылося ўжо вельмі даўно. Трубачоў указвае на ўтварэнні *dovolъ, *dovolьnъ, *dovьlěti.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́леж ’цалінная або ворная зямля, якая даўно не апрацоўвалася’, за́лях (дакладней, відаць, за́ляг) ’аблога’ (гродз., З нар. сл.). Рус. за́лежь ’тс’. Назоўнік ад дзеяслова залегчы/залягаць, у форме залеж з пераходам г > ж перад ‑ь па 1‑й палаталізацыі. Іншае значэнне залеж (’месца залягання выкапняў’, ’заляжалы тавар’), магчыма, пад рус. уплывам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
згарбе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Зрабіцца гарбатым; згарбаціцца. Згарбеў чалавек. Даўно, як помняць яго ў вёсцы, дык гэткі; з чаго, як — забыліся. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гавя́дзіна, ‑ы, ж.
Абл. Ялавічына. Даўно ўжо так не абедаў Пракоп, і лепшым доказам гэтага багатага абеду служылі засеўшыя ў зубах кавалачкі гавядзіны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаўнале́цце, ‑я, н.
Узрост чалавека, які не дасягнуў паўналецця. Ранейшая, крыху несуразмерная танклявасць .. [Васіля], якая падчас залішне выразна падкрэслівала яго непаўналецце, ужо даўно знікла. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парфу́ма, ‑ы, ж.
Разм. Духі, адэкалон. Жонка ўсміхнулася. Падала флакон з парфумаю «Лілія». Баранавых. Адзенне аддавала даўно забытымі пахамі жаночай пекнаты і парфумы. Мурашка.
[Фр. parfums.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плуга́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Працаваць на ворыве з плугам. Згарэў даўно ля вогнішча плашч, тады, калі Раман першы раз плугарыў ноччу. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́песк, ‑у, м.
Абл. Тое, што і рупесак. Вера Іванаўна даўно ўправілася, але, бачачы мужаў рупеск, нібы хацела налюбавацца на яго запозненную ўвішнасць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сервіту́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сервітуту. Сервітутныя землі. □ вёскі Красны Бераг ужо даўно судзяцца з адміністрацыяй князя Радзівіла за сервітутную пашу. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
швэ́ндаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і швэндацца. — Ды я ўсё зрабіў, даўно дома, — кажу.. [Аксенні]. — А дзе гэта ты столькі швэндаеш? Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)