2.Разм.уст. Паравоз або поезд з паравозам. Надвечар два паравікі былі гатовы да адыходу са станцыі.Чорны.На «паравіку», як усе тут звалі гарадскі поезд, шмат ужо набралася пасажыраў.Гурскі.
3.Разм. Паравы млын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насе́льнікм Bewóhner m -s, -, Éinwohner m -s, -; Ánwohner m -s, - (вуліцы);
гарадскі́ насе́льнік Stádtbewohner m, Städter m -s, -;
карэ́нны насе́льнік Úr¦einwohner m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дэзурбані́зм
(ад фр. dés- = раз- + urbanisme, ад лац. urbanus = гарадскі)
напрамак у горадабудаўніцтве, які супрацьпастаўляе буйным гарадам свабоднае рассяленне сярод прыроды.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
заўсёднік, ‑а, м.
Разм. Сталы наведвальнік чаго‑н. Варта іншаму скептыку разок-другі наведаць гарадскі клуб турыстаў, пагутарыць з яго заўсёднікамі, як, глядзіш, праз пэўны час і ў яго з’яўляюцца сімптомы дзіўнага «захворвання» — імя якому турызм.«Звязда».Акрамя харыстаў і заўсёднікаў бібліятэкі — хлопцаў і дзяўчат, на голас баяна прыйшлі маладзіцы і пажылыя жанчыны.«Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кмець ’селянін без зямлі, які мае ўласную хату з садзікам’ (Федар.), «подлыя кмеці» ў Багушэвіча (Дасл. (Гродна), 1967, 39), ’воін у старажытнай Русі’ (ТСБМ). Ст.-бел.кметь ’селянін’ < польск.kmieć (Булыка, Запазыч., 157). Укр.кметь, кміть ’селянін, просты чалавек’, рус.кметь ’тс’, ст.-рус.къметь ’воін’, балг.кмет ’войт, гарадскі галава’, серб.-харв.кме̏т ’селянін’, славен.kmèt ’тс’, польск.kmieć ’селянін, багаты гаспадар’, чэш.kmet ’селянін, дзед’, славац.kmeť ’тс’, в.-луж.kmjeć ’першы селянін, галава’. Прасл.kъmetь традыцыйна выводзіцца з лац.comes, comitis ’спадарожнік, таварыш’ (параўн. нар.-лац.cometia ’акруга’) (Фасмер, 2, 261; Слаўскі, 2, 279). Больш прывабнай здаецца іншая версія (хоць яна лічыцца менш пераканаўчай: параўн. ЕСУМ, 2, 472), якая асноўваецца на супастаўленні са ст.-грэч.κομήτης ’селянін’, κώμη ’сяло, гарадскі раён’ (Біркенмайер, JP, 21, 174–176). Грэчаскае значэнне цалкам супадае са славянскім, чаго нельга сказаць аб лацінскім. Лац.comes, comitis фанетычна таксама не цалкам адпавядае прасл.kъmetь. Хутчэй за ўсё трэба меркаваць аб старажытным лексічным пранікненні з адной з палеабалканскіх моў. Пакуль што нельга вызначыць, з якой.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэгуліро́ўшчык, ‑а, м.
1. Той, хто рэгулюе рух на скрыжаваннях, паваротах дарог, вуліц. Які там ні горад Касаў, але парадак быў у ім гарадскі: у цэнтры, на скрыжаванні, стаяў рэгуліроўшчык.Брыль.Пропуск быў прымацаваны да шкла і на ўсіх пунктах Сяргею і Міколу толькі і паспявалі рэгуліроўшчыкі казыраць.Кавалёў.
2. Той, хто рэгулюе дзеянне якіх‑н. механізмаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слабада́, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1.Гіст. Пасёлак або гарадскі квартал у Расіі, на Беларусі і Украіне ў 11–18 стст., жыхары якога не былі прыгопнымі або часова вызваляліся ад падаткаў і іншых павіннасцей.
2. Вялікае гандлёвае ці прамысловае сяло, пасёлак. // Адасобленая частка вялікага сяла. Вёска ў дзве слабады.
3.Уст. Пасёлак каля горада; прыгарад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фае́, нескл., н.
Памяшканне ў тэатры, кіно, канцэртным зале і пад., прызначанае для адпачынку гледачоў ці слухачоў у час перапынку або да пачатку канцэрта, спектакля. Тэатр гарадскі да здачы быў гатоў. Усё ў будынку прыгажосцю захапляла: І сцэна, і фае, і зала.Корбан.Сеанс пачынаўся праз мінуту, і .. [Сярдзюк] амаль подбегам, з адчуваннем палёгкі падаўся ў фае.Карпаў.
[Фр. foyer — ачаг.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саве́т, -а, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Адна з форм палітычнай арганізацыі грамадства, а таксама прадстаўнічы орган дзяржаўнай улады ў былым СССР.
Улада Саветаў.
Вярхоўны С.
Рэспублікі Беларусь.
Сельскі С.
Гарадскі С.
Мясцовыя Саветы.
С. нацыянальнасцей.
2. Назва некаторых органаў дзяржаўнага кіравання, якія складаюцца з выбарных або прызначаных асоб і маюць кіруючае значэнне ў жыцці дзяржавы, у дзейнасці якой-н. галіны гаспадаркі.
Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь.
3. Распарадчы або дарадчы калегіяльны орган пры якой-н. установе, арганізацыі, таварыстве і пад.
Савет Бяспекі ААН.
Вучоны с. інстытута.
Педагагічны с. школы.
Мастацкі с. тэатра.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)