Рамя́нка ’раменная вяроўка, пераплецены доўгі і вузкі рамень’ (Мат. Гом.). Гл. раме́нь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адвяза́цца, -вяжу́ся, -вя́жашся, -вя́жацца; -вяжы́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Развязацца, вызваліцца ад прывязі.
Сабака адвязаўся.
Вяроўка адвязалася.
2. перан., ад каго. Перастаць дакучаць каму-н. (разм.).
Адвяжыся ты ад мяне.
3. перан., ад каго-чаго. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. непажаданага, непрыемнага або дакучлівага (разм.).
Хацелася хутчэй а. ад такога чалавека.
|| незак. адвя́звацца, -аецца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шнур, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Кручаная ці вітая тонкая вяроўка.
Нацягнуць ш. з адвесам.
2. Электрычны провад, які складаецца з некалькіх ізаляваных жыл.
3. Вогнеправодны жгут, які перадае іскру выбуховаму рэчыву (спец.).
Дэтануючы ш.
4. Чарада (птушак); шэраг аднародных прадметаў, размешчаных адзін за адным.
Паляцеў ш. гусей.
Цягнуцца шнурам фурманкі.
5. Вузкая палоска зямлі.
Араць свой ш.
|| прым. шнуравы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
задо́ўгі разг.
1. длиннова́тый; сли́шком дли́нный;
~гая вяро́ўка — длиннова́тая (сли́шком дли́нная) верёвка;
2. сли́шком до́лгий;
з. тэ́рмін — сли́шком до́лгий срок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ По́перадзень ’вяз, якім замацоўваюцца галоўкі саней’ (рагач., Сл. ПЗБ), поперэдзень ’пярэдні вяз у санях; дошкі, што кладуцца на перадок воза; пярэдняя вяроўка для ўвязвання сена’ (ТС), попяразань ’галоўкі палазоў’ (лід., Сл. ПЗБ), тюпырыдэнь ’вяроўка для ўвязвання сена, саломы на возе’, драг. попырыднё ’тс’ (кам., Сл. ПЗБ), пдпырыдэй ’тс’, паперадзе^ ’вяроўка-пярэдня’ (свісл., Шатал.). Назва з конфіксам па‑/ па‑ + ‑ень па адносінах да месцазнаходжання: перад, перадок воза, саней і пад. (Сцяцко, Афікс. наз., 242). Параўн. по́парсак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спавіва́нка ‘вяроўка з трох і болей частак’ (Касп.). Да спавіваць, далей да віць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перашму́ляцца, ‑яецца; зак.
Разм. Тое, што і перацерціся (у 1 знач.). Як толькі дзядзька Адам стаў на жардзіну і пачаў на ўсю сілу падбіваць, дык ці то таму, што перашмулялася вяроўка, ці таму, што хлопцы нядбайна прывязалі жардзіну, яна пасунулася ўніз, і Адам паляцеў на зямлю. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпо́н, ‑у, м.
Абл. Вяроўка, папруга і пад. для прывязвання жывёлы. Паглядзеў і супакоіўся — было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню, прыпон і жакетка. Гартны. Як каля доўбні вол, Я мушу на прыпоне Хадзіць усё наўкол, Кружыцца аж да скону. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ага́шнік ’матуз ці вяроўка, якая ўшываецца ў штаны замест гузікаў’ (Інстр. I, Бяльк.). Гл. гашнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кана́т ’тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту’ (ТСБМ), кына́т ’тс’ (Бяльк.). З рус. кана́т ’тс’, якое паводле Фасмера (2, 178) з н.-грэч. κανάτι < с.-грэч. καννάτα ’вяроўка’. Гл. яшчэ Шанскі, 2 (К), 42. Сюды ж кана́тнік ’травяністая расліна з сямейства мальвавых, са сцябла якой атрымліваюць грубае валакно’ (ТСБМ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)