1. Супрацоўнік якой‑н. установы, што кантралюе дзейнасць іншых арганізацый, інструктуе, як правільна арганізаваць работу. Інструктар райкома.
2. Спецыяліст, які вучыць і дапамагае правільна наладзіць якую‑н. справу. Інструктар па культмасавай рабоце. Інструктар фізкультуры. Інструктар-кансультант.
•••
Санітарны інструктар — асоба малодшага каманднага саставу, якая наглядае за санітарным станам роты і аказвае першую медыцынскую дапамогу.
[Ад лац. instructor — арганізатар.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРЭ́КА-ЛАЦІ́НСКІЯ ШКО́ЛЫ,
навучальныя ўстановы павышанага тыпу ў Маскве ў 2-й пал. 17 ст. Узніклі па ініцыятыве рас. ўрада, царквы і прыватных асоб (школа Ф.М.Рцішчава) у сувязі з патрэбай у адукаваных дыпламатах, настаўніках, прыказных. Школы былі прызначаны вучыць замежным мовам, задавальняць імкненне да ведаў шырокіх слаёў дваранства і пасадскага насельніцтва, павышаць іх агульны культ. ўзровень. Выкладчыкамі былі звычайна святары і манахі. Выкладаліся грэч., лац., царк.-слав. мовы, рыторыка і філасофія. Узнікненне і дзейнасць Грэка-лацінскіх школ садзейнічалі стварэнню ў Маскве Славяна-грэка-лацінскай акадэміі.
nie ucz ojca dzieci robić — не вучы акуня (качаня) плаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
інстру́ктар
(лац. instructor = арганізатар)
1) службовая асоба, якая інструктуе падведамасныя ўстановы, грамадскія арганізацыі;
2) спецыяліст, які вучыць якому-н. майстэрству, дапамагае правільна наладзіць якую-н. справу (напр. і. фізкультуры, і. па стральбе).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
До́ктар ’доктар’ (БРС). Слова гэта было ўжо ў ст.-бел. мове: докторъ ’доктар; настаўнік багаслоўя’ (тут яно лічыцца паланізмам: польск.doktor < лац.doctor; гл. Булыка, Запазыч.). Рус.до́ктор, укр.до́ктор. Польск. або ням. пасрэдніцтва пры запазычанні прымаецца і для рус. мовы (не выключаецца таксама і непасрэдна лац. крыніца; гл. Фасмер, 1, 523, Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 157–158). У лац. мове doctor — гэта ўтварэнне на ‑tor ад дзеяслова docere ’вучыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dziobać
dzioba|ć
незак.
1. дзяўбці, дзюбаць;
kury ~ły ziarno — куры дзяўблі зерне;
2.студ.жарг.вучыць; зубрыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ante barbam doces senes
Яшчэ барада не вырасла, а ты старых вучыш.
Ещё борода не выросла, а ты стариков учишь.
бел. Яйцо курыцу не вучыць. Кураня курыцу не вучыць.
рус. Яйца курицу не учат. На губах молоко не обсохло.
фр. On n’apprends pas aux vieux singes à faire la grimace. (Старых обезьян не учат гримасничать). C’est Gros-Jean qui en remontre à son cure (Именно Большой Жан поучает кюре).
англ. Jack Sprat would teach his granny to suck eggs (Джек Спрэт учит бабушку есть яйца).
нем. Das Ei will klüger sein als die Henne (Яйцо хочет быть умнее, чем наседка).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Quae nocent, docent
Што шкодзіць, тое вучыць.
Что вредит, то учит.
бел. Бяда дакучыць, тады чалавека розуму навучыць. Бяда хоць мучыць, ды жыць вучыць. Пасля бяды кожны разумны. Хто не бачыў гора, таму шчасце не прынясе радасці. Без мукі няма навукі.
рус. Что мучит, то учит. Золото не в золото, не побывав под молотом. Что вымучит, то и выучит. Намучишься ‒ поучишься. Не испортив дела, мастером не станешь. Идти в науку ‒ терпеть муку.
фр. Adversité est l’école des grands hommes (Несчастье ‒ школа великих людей).
англ. No gain without pain (Ничего без мук не получишь).
нем. Leiden sind Lehren (Мучение ‒ учение).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
lérnen
vt, vi вучы́цца, навуча́цца (чаму-н.)
lésen ~ — вучы́цца чыта́ць; вучы́ць (што-н.)
ein Gedícht áuswendig ~ — вы́вучыць верш на па́мяць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)