Селядо́ршы ‘сярэдні (брат або сястра)’ (Сцяшк., Жд. 1, Нар. сл., Кольб., Сержп., Тур.; маст., дзятл., чэрв., шчуч., лід., Сл. ПЗБ), салядо́ршы ‘тс’ (Сл. ПЗБ). З серадольшы (гл.) у выніку метатэзы л і р.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
свая́км
1. Vérwandte (sub) m -n, -n;
2. Schwáger m -s, -schwäger m -s, - (брат жонкі, муж сястры)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ро́дны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў кроўнай роднасці, а таксама наогул у роднасці (у 1 знач.).
Р. брат.
Родная цётка.
Гасціць у родных (наз.).
2. Свой па нараджэнні, па духу, па звычках.
Родная вёска.
Родная мова (мова сваёй радзімы, на якой гавораць з дзяцінства).
3. Дарагі, любы, мілы (у звароце).
○
Родны склон — склон, які адказвае на пытанні: каго? чаго?
|| ласк.ро́дненькі, -ая, -ае (да 3 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пяко́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Адчуванне пякучага болю ў страваводзе. Пякотка ў грудзях. □ — Нешта хварэю, брат.. Пякотка, на яе ліха, не дае спакою...Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зе́брыкі ’расліна братаўка дуброўная (брат-сястра), Melampyrum nemorosum L.?’ (ельск., Жыв. сл.). Параўн. рус.дан.зе́брик ’шчарбіна’. Паколькі ў кветак зебрыка адзначаюцца зубцы, якія таксама бываюць факультатыўна ў асновы лісткоў, відаць, бел. назва расліны звязана з рус.зебрик ’шчарбіна’, якое, відаць, суадносіцца з зебры ’жабры’, ’сківіцы’ паводле формы, вядомых у тых жа гаворках (параўн. і бел.зябры); гл. жабры. Назва зубца з памяншальным суфіксам ‑ик > ‑ык, а назва расліны па мн. л., магчыма, у сувязі з парнай назвай брат з сястрою, Иван да Марья і г. д. Трубачоў, Дополн., 2, 91. Гл. зябер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АДМО́ЎЕ ў граматыцы, граматычная катэгорыя, якая паказвае на адсутнасць прадмета, якасных прыкмет прадмета, дзеяння або стану, а таксама слова-сказ, што перадае нязгоду з выказваннем («не»). У бел. мове асн. сродкі выражэння: часціца «не» («Ён не чытае»); часціца «ні» («На небе ні хмурынкі»); займеннікі і прыслоўі з прэфіксамі «не» («нейкі», «неяк») або «ні» («ніхто», «ніякі»); прэдыкатывы «не», «нельга», «немагчыма»; слова «не» як эквівалент адмоўнага члена сказа або яго галоўнага члена ў рэпліках, пры супрацьпастаўленні («Ён дома? — Не»); слова «няма».
Адмоўе можа быць агульнае — калі адмаўляецца ўся сітуацыя, пра якую паведамляецца ў сказе («Брат не хадзіў учора ў кіно»), і прыватнае — калі адмаўляецца толькі частка сітуацыі («Брат хадзіў учора не ў кіно», «не брат хадзіў учора ў кіно»).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
брати́шкаразг.
1.(маленький брат) бра́цік, -ка м., бра́тка, -кі м.;
2.(в обращении) бра́тка, -кі м., брато́к, -тка́м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мамалы́га, ‑і, ДМ ‑лызе, ж.
Каша з кукурузнай мукі. Жыве дагэтуль [у памяці Алеся] моцны і радасны пах гарачай мамалыгі, якую ён, усемагутны брат, спрытна накройвае ніткай.Брыль.
[Рум. mămăligă.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасто́й, ‑ю, м.
Вымушанае бяздзеянне (рабочай сілы, механізмаў), непрадбачаны перапынак у рабоце. А галоўнае — брат Сяргей кожную раніцу аглядае машыну, таму не было ніводнага прастою.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прырабо́так, ‑тку, м.
Дадатковы, пабочны заработак. Вось паеду дадому, спраўлю добры гарнітур .. — Чаму ж дома, а не тут? — Стаўка, брат, малаватая, а прыработку не маю.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)