дуб, -а і -у, мн. дубы́, -о́ў, м.
1. -а. Буйное лісцевае дрэва сямейства букавых з цвёрдай драўнінай і пладамі-жалудамі.
Д. галлё распусціў.
2. -у, толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
Бочка з дубу.
3. -а, перан. Пра высокага, моцнага чалавека або пра неразумнага чалавека (разм.).
|| памянш.ласк. дубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м. (да 1 знач.) і дубо́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. (да 1 знач.).
|| прым. дубо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
корми́лец
1. кармі́цель, -ля м.;
2. (в обращении) галубо́к, -бка́ м., го́луб, -ба м.; (батюшка) ба́цюхна, -ны м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
карабо́к, ‑бка, м.
1. Невялікі кораб (у 1 знач.). Ссыпаць зерне ў карабок.
2. Невялікая стандартная каробка для запалак, алоўкаў і пад. Пачулася шорганне запалкі аб карабок. Пальчэўскі. На стале ляжала ў кардонным карабку даміно. Марціновіч.
3. Тое, што і каробка (у 2 знач.). Адзін цагляны карабок нагадваў, што некалі тут, на беразе Дняпра, узвышаўся прыгожы будынак. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узло́бак, ‑бка, м.
Узвышанае месца на негарыстай мясцовасці. Праз колькі хвілін Чубар выйшаў за вёску і пакрочыў па дарозе, што вяла скрозь бульбяное поле на высокі і шэры ўзлобак, за якім недзе былі Журынічы. Чыгрынаў. // Самы высокі пункт якога‑н. узвышша. На пагорку, на самым яго ўзлобку ляжалі ў беспарадку і стаялі тырчма вялізныя каменныя глыбы. Хадкевіч. Вось людзі, чатыры цёмныя постаці, узышлі на самы ўзлобак, падаліся да яліны. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зубо́к
1. уменьш.-ласк. зубо́к, -бка́ м.;
зу́бки мн. зу́бкі, -бак;
2. техн. зубо́к, -бка́ м.;
зубки́ мн. зубкі́, -ко́ў;
◊
подари́ть (приноси́ть, принести́) на зубо́к падары́ць (прыно́сіць, прыне́сці) на зубо́к;
знать (вы́учить) на зубо́к знаць, ве́даць (вы́вучыць) на зубо́к;
попа́сть на зубо́к (кому) тра́піць на зубо́к (каму).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́рабак, ‑бка; мн. парабкі, ‑оў і парабкі, ‑аў; м.
Наёмны сельскагаспадарчы рабочы ў памешчыцкай або кулацкай гаспадарцы. Зямля навокал была ўрадлівая.. Парабкоў тут было многа, бо фальваркі і маёнткі былі багатыя. Чорны. Было ў пана сямёра парабкоў, адзін аднаго прыгажэй і здатней. Лынькоў. Гнаў канвой парабкоў, — тупат ног за акном. Пан хадзіў па пакоі, чарнейшы ад хмары. Куляшоў. У хаце туліліся дзве сям’і парабкаў, але і іх не было, — паехалі араць на поле. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрабо́к, ‑бка, м.
1. Вострая лапатка для саскрэбвання чаго‑н. Скрабок для снегу. □ У горадзе штодзень на тратуарах Вішчаць, скрыгочуць раніцай скрабкі. Тармола. Сотні мужчын, жанчын.., узброеныя рыдлёўкамі і спецыяльна зробленымі ў кузні скрабкамі, капалі і зграбалі вільготны іл. Паслядовіч.
2. Вялікі туфель з вострым краем для чэрпання грунту або якога‑н. сыпкага матэрыялу. Скрабок аўтапагрузчыка. □ Праз паўтары-дзве мінуты бункер напоўніўся, электраматор змоўк, і зноў нерухома застылі скрабкі, замерла саляная гурба. Чаркасаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кру́жка ж.
1. ко́наўка, -кі ж.; (глиняная, фарфоровая — ещё) ку́бак, -бка м.; (пивная) ку́фель, -фля м.;
2. (для сбора денег) скарбо́нка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́тыш м., прост.
1. (скатанный шарик) га́лка, -кі ж., галу́шка, -кі ж.;
2. (обрубок, чурбан) абру́бак, -бка м., уці́нак, -нка м.; (деревянный кружок) кацёлка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лубо́к, ‑бка, м.
1. Тое, што і луб (у 2 знач.). На .. [ўслоне] вядро драўлянае, а каля вядра з лубка каробка. Галавач.
2. Тое, што і лубянка. Дзяўчаты ж запяваюць звонка песню Ды йдуць гурмою з лубкамі ў руках: Суніцы сакавітыя на ўзлессі! Кірэенка.
3. звычайна мн. (лу́бкі, ‑оў). Тонкія дошчачкі, якія накладаюцца на месца касцявога пералому. Рука ў лубках гудзе надаедлівым болем. Брыль.
4. Ліпавая дошка, на якой даўней гравіравалася карціна для друкавання. // Надрукаваная з такой дошкі карціна, якая вызначалася прастатой і даступнасцю вобразаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)