фотасі́нтэз

(ад фота- + сінтэз)

працэс утварэння зялёнымі раслінамі арганічных рэчываў з вуглякіслага газу і вады пры дапамозе светлавой энергіі, якая паглынаецца хларафілам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

азо́т

(ад а- + гр. zoo = жыву)

газ без колеру і паху, які складае асноўную частку паветра, уваходзіць у склад бялкоў і іншых арганічных рэчываў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гіперсо́мнія

(ад гіпер- + лац. somnus = сон)

павышаная санлівасць як вынік парушэння рэгуляцыі сну і адпачынку пры арганічных парушэннях нервовай сістэмы і некаторых саматычных захворваннях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гліцэры́ды

(ад гр. glykeros = салодкі + eidos = выгляд)

складаныя эфіры гліцэрыны і арганічных або мінеральных кіслот, якія з’яўляюцца састаўной часткай тлушчаў расліннага і жывёльнага паходжання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эты́л

(ад гр. aither = паветра + hyle = матэрыял, рэчыва)

група з атамаў вугляроду і вадароду, якая ўваходзіць у састаў многіх арганічных злучэнняў (напр. хлорысты э.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цу́кар, ‑кру, м.

1. Пажыўны харчовы прадукт, белае крышталічнае рэчыва, салодкае на смак, якое вырабляецца з цукровых буракоў або цукровага трыснягу. Людзі вараць і спажываюць варэнне, п’юць чай. Усяму аснова — цукар. Пестрак. [Зыгмусь] рэжа і кладзе на сподак лімон і пасыпае цукрам. Чорны.

2. мн. цукры́, ‑о́ў. Спец. Назва рада арганічных злучэнняў, пераважна з групы вугляводаў.

3. перан. Разм. Пра што‑н. прыемнае на смак, смачнае. // Пра таго, хто прыносіць асалоду. [Хлор:] — Цукар — не дзяўчына, .. ружачка пахучая... Гартны.

•••

Посны цукар — сорт цукерак з цукру з фруктовымі сокамі.

[Ад ням. Zucker.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

анабалі́зм

(н.-лац. anabolismus, ад гр. anabole = уздым)

сукупнасць рэакцый абмену рэчываў у арганізме (метабалізму), якія суправаджаюцца ўтварэннем (асіміляцыяй 2) складаных арганічных злучэнняў (проціл. катабалізм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пінацыто́з

(ад гр. pino = п’ю + -цытоз)

адзін з магчымых спосабаў жыўлення арганізмаў, які заключаецца ва ўтварэнні пузыркоў цытаплазмы вакол арганічных часцінак з наступным іх пераварваннем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біястратыгра́фія

(ад бія- + стратыграфія)

раздзел стратыграфіі, які вывучае гісторыю жывых арганізмаў у пэўныя геалагічныя эры і перыяды на падставе скамянелых арганічных рэшткаў у слаях зямной кары.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гумара́льны

(ад лац. humor = вільгаць як адна з арганічных сіл, што паводле даўнейшых уяўленняў вызначалі характар, тэмперамент чалавека)

звязаны з вадкасцямі арганізма — кроўю, лімфай, тканкавай вадкасцю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)