laur, ~u

м.

1. бат. лаўр (Laurus L.);

2. лаўры; лаўровы вянок;

laur zagrobowy — пасмяротныя лаўры; пасмяротная слава;

spocząć na ~ach — спачыць на лаўрах;

zbierać ~y — пажынаць лаўры

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

kielich

м.

1. бакал, келіх, чара, чаша;

kielich mszalny — чара;

wznieść kielich — падняць бакал;

kielich goryczy перан. чара горычы;

2. бат. чашачка, падвяночак;

działka ~a — чашалісцік; падвяночкавы лісток

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

działka

ж.

1. дзялянка, участак;

działka budowlana — будаўнічая пляцоўка; будаўнічы ўчастак;

działka gruntu — зямельны ўчастак, зямельная дзялянка; дзялка;

2. разм. дача;

3. бат. пялёстак;

4. дзяленне (на шкале)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

korzeń

korze|ń

м.

1. корань;

~ń przybyszowy бат. корань адвентыўны;

puścić ~nie — пусціць карэнні;

wyrwać co z ~niami — вырваць (знішчыць) што з каранямі;

2. ~nie мн. прыправы, карэнне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

znamię

znami|ę

н.

1. знак; прызнак; адбітак; адзнака;

~ę czasu — адзнака часу;

~ona zmęczenia — прыметы стомы;

2. ~ę (przyrodzone) — радзімка;

3. бат. рыльца (песціка);

~ę Kaina — пячатка Каіна

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пух м.

1. Dáunen pl, Flaum m -(e)s;

гага́чы пух Éiderdaunen pl;

казі́ны пух Zíegenwolle f -; Zíegenflaum m;

вярблю́джы пух Kamélhaar n -(e)s;

2. бат. Flaum m -(e)s;

◊

ні пуху, ні пе́р’я разм. Hals- und Béinbruch!;

разбі́ць у пух і пе́р’е kurz und klein schlágen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

раслі́на ж. бат. Pflánze f -, -n; Gewächs n -es, -e;

паво́йная раслі́на Schlíngpflanze f;

паўзу́чая раслі́на Ránkenpflanze f;

кве́ткавая раслі́на Blütenpflanze f;

лістава́я раслі́на Bláttpflanze f;

духмя́ная раслі́на Dúftpflanze f;

дэкараты́ўная раслі́на Zíerpflanze f, Zíergewächs n;

ле́кавая раслі́на Héilpflanze f;

кары́сная раслі́на Nútzpflanze f;

сельскагаспада́рчая раслі́на lándwirtschaftliche Nútzpflanze

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

granat, ~u

I м.

1. бат. гранатнік; гранатавае дрэва (Punica granatum L.);

2. гранат (плод);

3. цёмна-сіні колер

II м. мін.

гранат

III м.

граната;

granat przeciwpancerny — супрацьтанкавая граната

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

валасо́к м.

1. Härchen n -s, -;

2. (у гадзінніку) Féder f -, -n;

3. (у электралямпачцы) Glühfaden m -s, -fäden;

4. (у аптычнай прыладзе) Fáden m;

5. бат. Fláumhärchen n -s, -;

◊

на валасок um ein Haar;

быць на валасо́к ад сме́рці am Ránde des Tódes sein;

трыма́цца [вісе́ць] на валаску́ an éinem Haar hängen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БІЯГЕАГРА́ФІЯ

(ад бія... + геаграфія),

навука пра заканамернасці геагр. пашырэння і размяшчэння ў межах рэгіёнаў жывых арганізмаў і іх згуртаванняў (біяцэнозаў), уваходзіць у комплекс навук пра біясферу. Біягеаграфію падзяляюць на зоагеаграфію і геаграфію раслін.

Пачатак біягеаграфіі пакладзены ў 19 ст. працамі натуралістаў (А.Гумбальт, А.Дэкандоль, А.Уолес, Ф.Склетэр, П.Палас, М.А.Северцаў і інш.), якія вывучалі флору і фауну розных рэгіёнаў зямнога шара. Сучасныя біягеагр. даследаванні маюць некалькі кірункаў: арэалаграфія вывучае тыпы арэалаў, іх структуру і паходжанне, размяшчэнне асобін унутры відавых арэалаў, што дае магчымасць стварэння кадастравых картаў; рэгіянальная біягеаграфія займаецца фларыстычным і фауністычным раянаваннем на аснове вывучэння сістэматычнага складу флоры і фауны пэўных раёнаў Зямлі; экалагічная біягеаграфія вывучае залежнасць пашырэння арганізмаў ад экалагічных фактараў асяроддзя, пераважна клімату, але таксама і гасп. дзейнасці чалавека; гістарычная біягеаграфія высвятляе ўплыў мінулых геал. эпох Зямлі на сучасны склад згуртаванняў арганізмаў і іх цяперашняе размяшчэнне па планеце. Вынікі даследаванняў на біягеаграфіі ўлічваюцца пры ахове і рацыянальным выкарыстанні прыродных рэсурсаў, а таксама правядзенні мерапрыемстваў па знешнім каранціне, ахове раслін і барацьбе з пераносчыкамі прыродна-ачаговых захворванняў чалавека і свойскіх жывёл.

На Беларусі значны ўклад у развіццё біягеаграфіі зрабілі І.Д.Юркевіч, М.Дз.Несцяровіч, В.І.Парфёнаў, А.Е.Агаханянц і інш. Пытанні біягеаграфіі распрацоўваюцца ў н.-д. ін-тах АН Беларусі (эксперым. батанікі, заалогіі, лесу, геал. навук, праблем выкарыстання прыродных рэсурсаў і экалогіі, Цэнтр. бат. садзе), Бел. геолагаразведачным НДІ.

Літ.:

Воронов А.Г., Дроздов Н.Н., Мяло Е.Г. Биогеография мира. М., 1985;

Лопатин И.К. Зоогеография. 2 изд. Мн., 1989.

І.К.Лапацін.

т. 3, с. 166

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)