Нізва́ння ’ніколькі’ (Касп.), ні званьня ’зусім нічога, нічуць’ (Шат.). Скарочанае з выразу ні звання не засталося (пра абсалютнае знікненне), дзе званне ’назва, найменне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памянша́емае ’ў матэматыцы — назва ліку, ад якога адымаюць другі лік’ (ТСБМ, Нас.). Да памяншаць < менш. Паводле Крукоўскага (Уплыў, 116), калька рус. уменьшаемое < уменьшать.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паскок ’хуткі бег сабакі’ (Інстр. II), ’скачок на месцы’ (ТСБМ). Да па‑ і скака́ць (гл.). Параўн. польск. poskocz ’назва сабакі’, poskok ’падскок, скокі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацме́нкі ’басаножкі’ (глус., Мат. Маг.). Няясна. Відаць, кантамініраваная назва, першая частка якой з’яўляецца роднаснай да польск. patynka, patynek ’туфлі’ ці рус. ботинок ’чаравік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́скіж (песькіж) ’пячкур, Gobio gobio L.’ (мсцісл., Янк. 1). Кантамінаваная назва рыбы з рус. пск. пескарь ’тс’ і ўсх.-бел. піскіж ’пячкур’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стамбо́ль ‘гатунак табаку’ (Янк. 3.). Янкоўскі (там жа, 124) мяркуе, што назва можа быць звязана з назвай Стамбул. Няпэўна; але параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трайке́ ’Арыён’ (АБ, 8) — скарочаная форма ад траеяке́, траячке́. Параўн. польск. беласт. trójki, trojaki ’тс’, назва сузор’я з трох зорак (Купішэўскі, Słownictwo).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Іерэ́й ’назва свяшчэнніка ў праваслаўнай царкве’. Ст.-рус. иереи < ст.-слав. иѥреи < грэч. ἱερεύς. Фасмер, 2, 118; Шанскі, 2, I, 16. Гл. архірэй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бро́нза, ‑ы, ж.
1. Сплаў медзі з волавам, свінцом і іншымі металамі. Скульптура з бронзы.
2. зб. Мастацкія вырабы з такога сплаву. Выстаўка бронзы.
3. перан. Назва колеру, падобнага да колеру бронзы. Бронза загару. Бронза валасоў. □ Крануты бронзай восеньскія травы, сады лісцё скідаюць спакваля. Калачынскі.
4. Разм. Пра бронзавы медаль, атрыманы за трэцяе месца ў спартыўных спаборніцтвах, на конкурсе і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васьмёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Разм. Лічба 8. // Назва некаторых прадметаў (трамвая, аўтобуса і пад.) пад нумарам 8. // Група з васьмі адзінак. Васьмёрка самалётаў.
2. Ігральная карта з васьмю ачкамі. Званковая васьмёрка.
3. Фігура, падобная на лічбу 8, якая апісваецца прадметам пры яго руху. Самалёт зрабіў васьмёрку.
4. Разм. Пагнутасць у веласіпедным коле. Выгнаць васьмёрку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)