стамі́цца, стамлюся, стомішся, стоміцца; зак.
Адчуць стомленасць, зморанасць; замарыцца, знясіліцца. Падбіўся я. Спацеў і так стаміўся, Нібыта ў спёку цэлы дзень касіў Тупой касой... Сіпакоў. Калі стамлюся некалі праз меру, Адчуць бы мне падтрымку рук тваіх, І я ў прыліў магутных сіл паверу, Бо мы — ўдваіх. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турбі́на, ‑ы, ж.
Рухавік, які ператварае кінетычную энергію вады, пары, газу ў механічную работу. Газавая турбіна. Паравая турбіна. □ Неяк нечакана змоўкла вёска, не чуваць было ні галасоў, ні шуму машын, толькі на рэчцы глуха грукала турбіна і шумела вада. Шамякін. Стары ўспомніў дзень, калі турбіна загула. Вялюгін.
[Фр. turbine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уле́тку, прысл.
Летам, у летні час. Улетку бываюць такія дзіўныя вечары, калі нагрэтае за дзень паветра не вее, а цячэ гарачымі струменямі. Чарнышэвіч. Каласіцца на палетку Жыта ды пшаніца; Так на ўзмежку добра ўлетку Пад іх шэпты спіцца. Крапіва. Улетку гасцінец заносіла пяском, узімку — снегам. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калупа́цца несов., прям., перен., разг. копа́ться, ковыря́ться; колупа́ться;
к. на агаро́дзе — копа́ться (колупа́ться, ковыря́ться) в огоро́де;
уве́сь дзень ~па́ўся, а ра́ды не даў — весь день копа́лся (колупа́лся, ковыря́лся), а то́лку не доби́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прапіса́ць сов., в разн. знач. прописа́ть;
п. кватара́нта — прописа́ть квартира́нта;
п. ляка́рства — прописа́ть лека́рство;
п. у газе́це — прописа́ть в газе́те;
уве́сь дзень ~са́ў — весь день прописа́л;
◊ п. і́жыцу — (каму) прописа́ть и́жицу (кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
я́сна нареч., в разн. знач. я́сно;
я. све́ціць со́нца — я́сно све́тит со́лнце;
мне ўсё я. — мне всё я́сно;
◊ ко́ратка і я. — ко́ротко и я́сно;
я. як бо́жы дзень — я́сно как бо́жий день
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
strenuous
[ˈstrenjuəs]
adj.
1) напру́жаны, цяжкі́
We had a strenuous day moving into our new home — Мы ме́лі цяжкі́ дзень, калі́ перабіра́ліся ў но́вы дом
2) энэргі́чны; стара́нны
a strenuous worker — стара́нны рабо́тнік
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
жало́ба ж
1. (стан смутку) Tráuer f -; Leid n -(e)s;
глыбо́кая жало́ба tíefe Tráuer;
дзень нацыяна́льнай жало́бы Stáatstrauertag m -(e)s, -e;
2. (адзенне і г. д) Tráuerkleidung f -, -en;
жало́бная павя́зка Tráuerflor m -s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Жму́ркі ’назва гульні’ (ТСБМ; гродз., Нар. словаўтв., 256), жму́ркі, зму́ркі ’частаванне на другі, трэці дзень пасля хрэсьбін’ (пухав., бярэз., Жд.). Рус. жму́рки ’назва гульні’, смал. ’нябожчыкі’, укр. жму́рки ’(назва гульні’, польск. żmurki ’тс’, чэш. žmukaná, уст. žmukačka ’тс’, славац. žmúračka, уст. разм. žmurky, серб.-харв. жму́рка, жму́ра, жми́ра ’назва гульні’. Відаць, яшчэ прасл. аддзеяслоўны назоўнік (гл. жмурыць) з суфіксам ‑ък‑, аформлены па мн. л.; на старажытнасць можа ўказваць не толькі агульнаслав. пашырэнне, але і выкарыстанне ў якасці назвы абраду, хаця і гульня можа адносіцца да старажытных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Высако́сны (БРС). Рус. високо́сный, укр. високо́сний, балг. (з рус.) високо́сен, макед. високосен. Ст.-рус. висекостъ сустракаецца ў помніках з XIII ст. Утворана ад високосъ (< больш старажытнага високостъ) ’дадатковы дзень у лютым’ з дапамогай суф. ‑ьн (Шанскі, 1, В, 106). Високостъ, відавочна, з *висекъстъ, адкуль висекостъ, потым у выніку асіміляцыі — ст.-рус. форма. Крыніцай ст.-рус. слова з’яўляецца с.-грэч. βίσεξτος з лац. bissextus, літаральна ’двойчы шосты’ (Гл. Шанскі, там жа; Фасмер, 1, 320; Рудніцкі, 1, 399). Форма высакосны збліжана з высокі (Савінаў, РФВ, 21, 37).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)