апо́шні, -яя, -яе.
1. Канцавы ў шэрагу чаго-н.
А. дзень заняткаў.
А. ў чарзе.
У а. раз.
2. Адзіны, астатні.
Раздзяліць а. кавалак хлеба.
3. Які толькі што з’явіўся, самы новы.
А. нумар часопіса.
Апошнія паведамленні.
Апранацца па апошняй модзе.
4. Канчатковы, беспаваротны, рашаючы; вышэйшы, крайні.
Апошняе слова.
А. сродак.
5. Зусім дрэнны, самы горшы (разм.).
Лаяць апошнімі словамі.
6. Гэты, толькі што названы (кніжн.).
Зайшла адна жанчына, затым другая, апошняя — з дзіцём.
7. наз. апо́шняе, -яга, н. Тое адзінае, што засталося.
Гатовы з чалавекам апошнім падзяліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
лапата́ць, -пачу́, -по́чаш, -по́ча; -пачы́; незак.
1. Удараць па якой-н. паверхні, ствараючы аднастайныя, прыглушаныя гукі; шалясцець.
Л. крыламі па вадзе.
Дождж лапоча па страсе.
2. Хутка, нязвязна гаварыць, паспешліва расказваць (разм.).
Вінавата л.
3. Гаварыць многа, бесперастанку аб чым-н. пустым, нязначным; балбатаць (разм.).
Яна цэлы дзень бегала па вёсцы і лапатала.
4. Незразумела гаварыць, гаварыць на чужой, незнаёмай для каго-н. мове; невыразна вымаўляць.
Дзяўчынка лапатала на сваёй дзіцячай мове.
Немец лапатаў нешта незразумелае.
|| зак. пралапата́ць, -пачу́, -по́чаш, -по́ча; -пачы́.
|| наз. лапата́нне, -я, н. і ло́пат, -у, М -паце, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
скрэ́бці, скрабу́, скрабе́ш, скрабе́; скрабём, скрабяце́, скрабу́ць; скроб, скрэ́бла; скрабі́; скрэ́бены; незак.
1. каго-што і без дап. Драпаць чым-н. вострым на паверхні.
С. падлогу.
Мыш скрабе за шпалерамі.
2. каго-што. Счышчаючы, дзерці чым-н. вострым, цвёрдым.
С. скавараду пяском.
С. снег.
3. што. Чысціць, знімаць верхні слой (пра маладую гародніну, рыбу і пад.).
С. моркву.
С. рыбу.
4. звычайна безас., перан. Хваляваць, трывожыць.
Цэлы дзень скрабе на душы.
|| аднакр. скрабяну́ць, -бяну́, -бяне́ш, -бяне́; -бянём, -беняце́, -бяну́ць; -бяні́.
|| наз. скрабе́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
смалі́ць², смалю́, сма́ліш, сма́ліць; сма́лены; незак.
1. каго-што. Апякаць агнём, чымсьці гарачым.
С. пальцы запалкай.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Абдаваць гарачынёй, прыпякаць (пра сонца).
Нясцерпна смаліць сонца.
3. каго-што. Абпальваючы агнём, знішчаць рэштку пуху, шэрсці і пад.
С. свінню.
С. качку.
4. што і без дап. Курыць (разм.).
Цэлы дзень дзед смаліць люльку за люлькай.
|| зак. абсмалі́ць, -смалю́, -сма́ліш, -сма́ліць; -сма́лены (да 1 і 3 знач.) і асмалі́ць, асмалю́, асма́ліш, асма́ліць; асма́лены (да 1 і 3 знач.).
|| наз. смале́нне, -я, н. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
has-been [ˈhæzbi:n] n. infml чалаве́к, які́ страціў былу́ю ва́жнасць, папуля́рнасць, прыгажо́сць і да т.п.;
It is better to be a has-been than a never-was. Лепш хоць адзін дзень быць кімсьці, чым усё жыццё нікім.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
veteran [ˈvetərən] n.
1. ветэра́н, ко́лішні салда́т;
a veteran of the Second World War удзе́льнік Друго́й сусве́тнай вайны́;
Veterans Day Дзень ветэра́наў (у ЗША і Канадзе)
2. во́пытны рабо́тнік, ветэра́н пра́цы;
veterans of the law шматво́пытныя юры́сты
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
busy1 [ˈbɪzi] adj.
1. заня́ты
2. дзелавы́
3. напру́жаны, інтэнсі́ўны;
a busy day загру́жаны дзень;
a busy town шу́мны го́рад;
a busy street лю́дная ву́ліца
♦
as busy as a bee руплі́вы/працаві́ты як пчо́лка/мура́шка
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
проте́чь сов.
1. працячы́, мног. папрацяка́ць;
2. перен. (пройти) прайсці́; (миновать) праміну́ць, міну́ць;
день протёк дзень прайшо́ў (праміну́ў, міну́ў);
3. перен. (о болезни) прайсці́;
боле́знь протекла́ без осложне́ний хваро́ба прайшла́ без ускладне́нняў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бо́жы и Бо́жы бо́жий и (к Бог) Бо́жий;
бо́жая каро́ўка — зоол. бо́жья коро́вка;
Бо́жая Ма́ці — рел. Богома́терь;
◊ б. дар — уст. бо́жий дар; ниспосла́ние госпо́дне;
ко́жны б. дзень — ка́ждый бо́жий день;
све́ту бо́жага не ба́чыць — све́та бо́жьего не ви́деть;
б. чалаве́к — бо́жий челове́к;
я́сна, як б. дзень — я́сно, как бо́жий день;
бо́жая ла́ска (во́ля) — а) во́ля бо́жья, благоволе́ние; б) ми́лость госпо́дня (бо́жья);
і́скра бо́жая — и́скра бо́жья
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ноч ж. ночь;
н. пе́рад Но́вым го́дам — ночь пе́ред Но́вым го́дом;
○ бе́лыя но́чы — бе́лые но́чи;
паля́рная н. — поля́рная ночь;
◊ аб н. — в тече́ние одно́й но́чи, в одну́ ночь;
до́брай но́чы — до́брой (споко́йной) но́чи; прия́тного сна;
дзень і н. — день и ночь;
як н. і дзень — как ночь и день;
варфаламе́еўская н. — варфоломе́евская ночь;
рабі́навая (вераб’і́ная) н. — воробьи́ная ночь;
на н. гле́дзячы — на ночь гля́дя
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)