1. Які мае адносіны да істужкі (у 1 знач.). Істужкавая фабрыка.// Прызначаны для вырабу істужак. Істужкавыя машыны.// Зроблены з істужкі. Істужкавыя банцікі.
2. Які мае выгляд, форму істужкі, вузкі і доўгі. Істужкавыя чэрві. Істужкавыя расліны. Істужкавыя рыбы.
3. З рухомым палатном, лентай, пасам (пра розныя прыстасаванне механізмы). Істужкавы транспарцёр. □ У цэху — самы разгар работы. Ужо безупынна стракацяць стужкавыя пілы.Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кабіне́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кабінета. Кабінетны стол. Кабінетная мэбля.
2. Які адбываецца ў кабінеце. Кабінетныя заняткі. Кабінетныя размовы.// Адарваны ад жыцця, не звязаны з практыкай. Кабінетны вучоны. □ Усе моцна крытыкавалі газету і намесніка рэдактара, .. крытыкавалі заганны кабінетны стыль работы.Шамякін.Не стаў Кастусь зазнайкай і кабінетным сухаром, — заўсёды з людзьмі і заўсёды працуе шчыра.Брыль.
•••
Кабінетны партрэтгл. партрэт.
Кабінетны раяльгл. раяль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запрацава́цца, ‑цуюся, ‑цуешся, ‑цуецца; зак.
1. Захапіўшыся работай, забыцца пра час. Зося гэтак шчыра запрацавалася, што не [ў]бачыла, як яе агарнула ноч.Чарот.
2. Стаміцца ад працяглай або цяжкай работы. [Бацька] застаў Колю за сталом, з апушчанай на рукі галавой. «Запрацаваўся, бедны... — паспачуваў бацька. — Відаць, памногу задаюць».Якімовіч.Тыдні цераз два Прыбыў з камандзіроўкі ён дадому. Змарнелы, замучаны, вядома, Баліць спіна і галава. І дзіўнага няма — запрацаваўся.Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здараве́нны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Высокага росту, моцнага целаскладу; дужа здаровы (пра чалавека). Першы сусед, які прыйшоў пабачыцца з .. [Антосем] быў Яўхім Мядзведзь, дужы, здаравенны мужчына, заядлы паляўнічы.Чарнышэвіч.Тарпак быў здаравенны, грудасты, шыракаплечы, і яго «пярэпалахі» выклікалі агульны смех.Колас.
2. Вельмі вялікі; велізарны (пра рэчы, прадметы). Гумно здаравеннае. Зірнеш на ніз — ледзь не закружыцца ў вачах.Брыль.На варотах вісеў здаравенны, кавальскай работы, замок.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рышту́нак, ‑нку, м.
1.зб. Набор, сукупнасць прадметаў, прыстасаванняў, неабходных для якой‑н. дзейнасці, занятку, работы. Рыбацкі рыштунак. Вадалазны рыштунак. Паходны рыштунак. □ [Лапецька] як апантаны імчаўся дадому, хапаў свой паляўнічы рыштунак і неўзабаве на бліжэйшым балоце ці ў лесе грымела сапраўдная кананада.Паслядовіч.
2.Абл. Рыштаванне. Колькі ні намагаўся пан адбудавацца, нічога з гэтага не выйшла — як толькі з пабудоў здымалі рыштункі, зноў усё з’ядаў ненажэрны агонь.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфекты́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які прыводзяць да патрэбных вынікаў; дзейсны. Пракурор безумоўна свядома хлусіў, бо галадоўка палітвязняў была адным з самых эфектыўных спосабаў барацьбы з адміністрацыйным самавольствам і здзекам.Машара.//Спец. Прызначаны для непасрэднага выканання карыснай работы; прадукцыйны. Эфектыўная магутнасць. Эфектыўнае значэнне пераменнага току.// Які дае найбольшы эфект (у 3 знач.); найбольш дасканалы. [Шарахоўскі:] — Гэта — самыя магутныя машыны ў Еўропе, самыя эфектыўныя ва ўсім свеце.Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яравы́, ‑ая, ‑ое.
1. Вясенні, які праводзіцца вясной (пра палявыя работы). Правая сяўба.
2. Які высяваецца і прарастае вясной і дае ўраджай восенню таго ж года; аднагадовы (пра сельскагаспадарчыя культуры). /узнач.наз.яраво́е, ‑ога, н.І азіміна, і яравое раслі на вачах.Мележ.
3. Прызначаны для пасеву аднагадовых культур, засеяны такімі культурамі. Дарога вяла праз яравы палетак.Чарнышэвіч.За яравымі палеткамі пачыналіся лясы.Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ву́ліцаж. Stráße f -, -n; Gásse f -, -n (невялікая);
ву́ліца з аднабако́вым ру́хамÉinbahnstraße f;
на ву́ліцы auf der Stráße, dráußen (разм.);
мае́ во́кны выхо́дзяць на ву́ліцу méine Fénster gehen auf die Stráße;
апыну́цца на ву́ліцы (без жылля) óbdachlos sein; (без работы) árbeitslos sein; auf der Stráße stehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ánfallen
*
1.
vt
1) напада́ць (на каго-н.)
2) апано́ўваць (каго-н.)
2.
vi(s) узні- ка́ць; збіра́цца
in der nächsten Wóche wird viel Árbeit ~ — на насту́пны тддзень набра́лася мно́га рабо́ты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пазніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1.каго-што. Зняць адкуль-н. усё, многае або ўсіх, многіх; здзець з сябе ўсё, многае; адазваць адкуль-н. усіх, многіх.
П. дзверы з завесаў.
П. шапкі.
П. дывізіі з фронту.
2.што. Адмяніць усё, многае, адмовіцца ад усяго, многага.
П. судзімасць.
П. прапановы.
3.што. Садраць, зняць з якой-н. паверхні ўсё, многае.
П. бінты з ран.
4.каго-што. Пазбавіць усіх, многіх магчымасці дзейнічаць, вызваліць ад чаго-н. усіх, многіх.
П. баксёраў са спаборніцтваў.
П. з работы.
5.што. Скапіраваць усё, многае.
П. копіі з дакументаў.
6. Тое, што і паздымаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)