заве́сіць сов.

1. (закрыть, повесив что-л.) заве́сить, задёрнуть; (шторой) зашто́рить; (занавеской) занаве́сить;

2. (вешая, закрыть сплошь) заве́шать, уве́шать;

з. сцяну́ карці́намі — заве́шать (уве́шать) сте́ну карти́нами;

3. разг. (дать возможность повиснуть) зацепи́ть;

хво́ю заве́сілі на е́лцы — хво́ю зацепи́ли за ель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падмалява́ць сов.

1. (добавить нек-рые штрихи к рисунку, подправить рисунок) подрисова́ть;

2. (немного, слегка покрасить что-л.) подкра́сить, подмалева́ть;

п. гу́бы — подкра́сить гу́бы;

п. сце́ны — подкра́сить (подмалева́ть) сте́ны;

3. перен. подкра́сить, приукра́сить;

пісьме́ннік ~ва́ў рэчаі́снасць — писа́тель приукра́сил (подкра́сил) действи́тельность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

со́ўгаць несов., разг.

1. (перемещать что-л. в разных направлениях) дви́гать, передвига́ть;

2. (двигать чем-л. по поверхности) вози́ть;

не ~гай руко́й па стале́ — не вози́ руко́й по столу́;

3. сова́ть, ты́кать;

с. па́лкай у снег — сова́ть (ты́кать) па́лкой в снег

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усхадзі́цца сов.

1. (о явлениях природы) подня́ться, разбушева́ться;

~дзі́лася заве́я — подняла́сь (разбушева́лась) мете́лица;

2. (дойти до крайней степени в проявлении чего-л.) разойти́сь;

ён так ~дзі́ўся, што не суня́ць — он так разошёлся, что не уня́ть;

3. (о детях) расшали́ться, расшуме́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уткну́цца сов.

1. воткну́ться; вонзи́ться; всади́ться;

2. прям., перен. уткну́ться;

у. галаво́ю ў паду́шку — уткну́ться голово́й в поду́шку;

у. ў кні́гу — уткну́ться в кни́гу;

ло́дка ўткну́лася ў бе́раг — ло́дка уткну́лась в бе́рег;

у. но́сам — (у што) уткну́ться но́сом (во что)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хапі́цца сов.

1. схвати́ться, ухвати́ться;

х. за кішэ́нь — схвати́ться (ухвати́ться) за карма́н;

2. (что-л. быстро сделать) нача́ть, взя́ться;

х. распрага́ць каня́ — нача́ть (взя́ться) распряга́ть ло́шадь;

3. хвати́ться, спохвати́ться;

я хапі́ўся, а яго́ ўжо няма́ — я хвати́лся, а его́ уже́ нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пу́тра1 ’кіслая мучная страва, саладуха’ (ТСБМ, Яруш.; в.-дзв., паст., брасл., віл., Сл. ПЗБ; мядз., Нар. словатв.; полац., Нар. сл.; Янук.; Нік. Очерки; Касп., Бяльк., ТС), ’цура’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’нясмачная, няякасная страва’ (брасл., в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’страва з прасеянай жытняй мукі, заквашаная і запраўленая расцёртымі ягадамі’ (Малч.), ’усё, што робіць ежу крухмалістай’ (“как бы пудрит”) (Шн., 3), ’рэдкая гразь, балота’, ’раска на вадзе, якую ядуць качкі’ (гродз., ABSl, 9, 118), н. р. пу́тро ’саладуха’ (ТС), сюды ж путра́ны ’саладушны, зроблены з путры’ (Касп.), путря́нъй ’густы’ (гарад.; Нар. лекс.), параўн. укр. пу́тря ’страва з варанага ячменю і салодкага квасу’, рус. пу́тра, пу́тря, путро́ ’пойла з мукой; пшонная каша з маслам’. Запазычанне, у якасці крыніцы часцей за ўсё называецца літ. putrà ’рэдкая каша; поліўка; пойла’, лац. putra ’тс’ (Блесэ, SB, 5, 17–18, з літ-рай; Фасмер, 3, 413; гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 21, з літ-рай); бел. путра (“родъ худаго супа”) збліжаў з эст. pudder, puddro ’каша’ яшчэ Шымкевіч (Шымк. Собр.), параўн. таксама фін. puuro ’страва з мукі’, крыніцай запазычання якіх лічацца балтыйскія словы, што выводзяцца ад pùsti ’ўздувацца, набухаць’ (Фрэнкель, 681). Паводле Непакупнага (ABSl, 9, 118), гэта матывацыя пацвярджаецца ў адносінах да геаграфічных тэрмінаў, параўн. палес. зду́ховіна ’дрыгва’; Тапароў зыходным для гідронімаў з элементам put‑r‑ лічыць значэнне ’нешта разлезлае, няўстойлівае, нізкаякаснае’ і адносіць сюды літ. pùtryti, putróti ’чмякаць’, pùtarnoti ’плявузгаць’, лат. putrât, putruôt ’тс’, а таксама рус. пу́трить ’лаять’ (“что-то вроде ’разнести в пух и прах’, ’стереть в порошок’, ’размазать’”), што ўзыходзяць да і.-е. peu̯‑r *pou̯‑, *pū̆‑ з элементам ‑r‑ і семантыкай ’успухаць, раздавацца, разрэджвацца’ і ’гніць, раскладацца’ (Балто-слав. иссл., 1988–1996, 277). Параўн., аднак, заўвагу Віцьбіча: “Путра — усяго толькі нацыянальная латышская зацірка, якую часта можна спаткаць на стале латышскіх беднякоў” (Полымя, 1998, 3, 258), а таксама гродз. пу́тра (Цых.), по́тра (Скарбы) ’пацяруха’: перацерлі мышы зерне ў кублі, адна путра, што дазваляе хаця б для часткі слоў дапусціць сувязь з церці, тру (гл.).

Пу́тра2 ’лёгкія’ (мазыр., Шатал.). Няясна; магчыма, звязана з *ǫtrь ’унутранасці’, параўн. нутро́ ’сярэдзіна, вантробы’ (гл.), вагку́ша ’пячонка’, лёгку́ша ’лёгкія’.

Пу́тра3 ’пацяруха’ (Цых.). Гл. по́тра ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́лькі

1. мест. вопр. ско́лько; (о стоимости чего-л. — ещё) что;

к. ча́су? — ско́лько вре́мени?;

к. табе́ гадо́ў? — ско́лько тебе́ лет?;

к. кашту́е гэ́та кні́га? — ско́лько (что) сто́ит э́та кни́га?;

2. мест. относ. не́сколько;

праз к. хвілі́н мы былі́ до́ма — че́рез не́сколько мину́т мы бы́ли до́ма;

3. нареч. ско́лько;

к. е́ду, а канца́ ўсё няма́ — ско́лько е́ду, а конца́ всё нет;

к. ра́дасці! — ско́лько ра́дости!;

к. лет, к. зім! — ско́лько лет, ско́лько зим!;

к. ёсць ду́ху (сі́лы) — изо всех сил;

к. ўле́зе — ско́лько вле́зет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыма́ць несов., в разн. знач. принима́ть; (уносить — ещё) убира́ть; см. прыня́ць;

п. бой — принима́ть бой;

п. на сябе́ — (што) принима́ть на себя́ (что);

п. (блі́зка) да сэ́рца — принима́ть (бли́зко) к се́рдцу;

п. на ве́ру — принима́ть на ве́ру;

п. грэх на душу́ — принима́ть грех на́ душу;

п. за чы́стую мане́ту — принима́ть за чи́стую моне́ту;

душа́ не ~ма́е — душа́ не принима́ет;

п. да ве́дама — принима́ть к све́дению;

што ха́та ма́е, усі́м ~ма́епогов. чем бога́ты, тем и ра́ды; что есть в печи́, всё на стол мечи́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

здоро́вый

1. здаро́вы; (сильный) ду́жы;

2. (крепкого сложения) здаро́вы; (большой — ещё) вялі́кі;

3. в знач. сказ., прост. здоро́в врать ма́йстар (маста́к) хлусі́ць;

здоро́в (на что) ма́йстар (маста́к) (на што);

будь здоро́в! (при расставании) быва́й здаро́ў;

бу́дьте здоро́вы! а) (при расставании) быва́йце здаро́вы; б) (чокаясь) бу́дзьце (здаро́вы);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)