імабіліза́цыя
(ад лац. immobilis = нерухомы)
1) мед. стварэнне нерухомасці (спакою) пашкоджанай ці хворай частцы цела, каб пазбегнуць паўторнага пашкоджання або з лячэбнай мэтай;
2) камерц. ускосныя затраты, звязаныя з фарміраваннем матэрыяльных запасаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экзакры́нны
(ад экза- + гр. krino = аддзяляю)
знешнесакраторны;
э-ыя залозы — залозы, якія выдзяляюць прадукты сваёй дзейнасці на паверхню цела або ў яго пустоты (слінныя, потавыя, сальныя, малочныя і іншыя залозы); параўн. эндакрынны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
впи́тьсяI сов.
1. упі́цца, прысмакта́цца; (глазами) утаро́піцца;
пия́вка впила́сь в те́ло п’я́ўка ўпіла́ся ў це́ла;
впи́ться глаза́ми (в кого-л.) утаро́піцца вача́мі (у каго-небудзь);
2. (врезаться) урэ́зацца, уе́сціся; (воткнуться) уваткну́цца, убі́цца, уле́зці;
ни́тка впила́сь в ру́ку ні́тка ўе́лася ў руку́;
була́вка впила́сь в па́лец шпі́лька ўваткну́лася (убі́лася, уле́зла) ў па́лец.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
поко́ящийся
1. прич. які́ (што) знахо́дзіцца ў спако́і; які́ (што) спачыва́е; які́ (што) абапіра́ецца (апіра́ецца) (на што); які́ (што) ляжы́ць (на чым); які́ (што) стаі́ць (на чым); які́ (што) грунту́ецца; см. поко́иться;
2. в знач. прил. які́ (што) знахо́дзіцца ў спако́і;
поко́ящееся те́ло физ. це́ла ў спако́і;
поко́ящаяся по́чка бот. спачыва́ючая пупы́шка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ампліту́да
(лац. amplitudo = велічыня)
1) размах ваганняў, найбольшае адхіленне цела пры ваганні ад стану раўнавагі (напр. а. ваганняў маятніка);
2) розніца межаў, паміж якімі змяняецца якая-н. велічыня (напр. а. гадавой тэмпературы);
3) перан. размах, шырыня (напр. а. ацэнак).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
рэзана́нс
(фр. résonance, ад лац. resonans = які дае водгук)
1) узбуджэнне ваганняў аднаго цела намаганнямі другога з той жа частатой;
2) здольнасць узмацняць гучанне, уласцівае некаторым памяшканням (напр. зала мае добры р.);
3) перан. водгук, водгалас (напр. грамадскі р.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
іме́рсія
(лац. immersio = паглыбленне, апусканне)
1) астр. уваход аднаго нябеснага цела ў цень другога;
2) увядзенне кроплі вадкасці паміж аб’ектывам мікраскопа і прадметам, які разглядаецца, для ўзмацнення яркасці і атрымання больш выразнага малюнка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
зо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.
Палярная з.
З. першай велічыні (таксама перан.: пра выдатнага дзеяча мастацтва, навукі). Узыходзячая з. (таксама перан. пра чалавека: новая славутасць). Зорак з неба не хапае (перан.: пра звычайнага, нічым не прыметнага чалавека). Верыць у сваю зорку (перан.: у свой лёс).
2. перан. Пра дзеяча мастацтва, навукі, спартсмена.
3. Фігура, а таксама прадмет з трохвугольнымі выступамі па акружнасці.
Пяціканцовая з.
Марская з. (жывёліна).
|| прым. зо́рны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Зорная карта.
Зорная ноч (з добра бачнымі зоркамі).
◊
Зорная часіна для каго — момант найвышэйшага ўздыму, напружання і выпрабавання сіл, вялікі поспех, трыумф.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
здранцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Страціць адчувальнасць, гібкасць ад холаду або нязручнага становішча; амярцвець, адзеравянець. — Усё цела здранцвела: мусіць, гадзін пяць ляжалі нерухома. Маўр. Ногі Андрэя так здранцвелі, што ён ледзь адчуваў іх. М. Ткачоў.
2. перан. Прыйсці ў стан нерухомасці, знямення ад моцнага перажывання, страху і пад.; замерці. [Гольц-Мілеру] раптам стала ясна, што брат памірае, і ўсё ў ім здранцвела... Мехаў. Фішар таксама ўчуў нешта і як быў, укленчыўшы ў іржышчы, так і здранцвеў у напружанай позе сполаху. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безжыццёвы, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены жыцця, мёртвы. Візэнер з жудасцю адпіхнуў ад сябе ўжо безжыццёвае цела. Шамякін.
2. Нерухомы, вялы, малавыразны. Правая рука [Каршукова] абыякава ляжала на Ядвісіным плячы. Гэтая безжыццёвая халодная рука чамусьці раздражняла Ядвісю. Асіпенка. У яго [гаспадара] быў безжыццёвы, пусты позірк, і пад вачыма ляжалі цені. Лупсякоў.
3. Без прыкмет якога‑н. жыцця, руху. Моцны звонкі гук набліжаўся, і нельга было зразумець, адкуль ён ідзе: ні то з горада, ні то з безжыццёвых караблёў, што стаяць па той бок бухты. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)