абало́нне

1. Лужок, які прылягае да возера або да яго плавоў, заваняў (гл.), аднолькава даступных для касьбы і пашы (Віц. Нік. 1895); заліўное месца, луг каля ракі (Нас. АУ, Рэч.). Тое ж абалонье (Стол.).

2. Адкрытае роўнае месца; плошча, луг (Нас. АУ).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Ла́енне1 ’гаўканне’ (Нас.). Да ла́яць1 (гл.).

Ла́енне2 (зневаж.) ’шматкі, анучы’ (Нас.). Да лайно2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́буркнуць ’выказаць што-небудзь тайнае’ (Нас.), выбуркнуцца ’прагаварыцца, выдаць тайну’ (Нас., Юрч.). Да бу́ркнуць ’сказаць невыразна, не падумаўшы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Адказа́ць, адказ, ст.-бел. отказовати ’даць адказ’ (1481) (Нас. гіст.), отказъ ’адказ’ (1456) (Нас. гіст.) да казаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Псінь ’гніль, гнілізна’ (Нас.), ’непрыемны (сабачы) пах’ (Нас., Нар. лекс., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад псіна або псіны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пекану́ць1 (пікану́ць, пе́кнуць), ’сунуць чым-небудзь запалёным у каго-небудзь’ (Нас.) ’хутка даткнуцца гарачым жалезам; хутка ўджаліць’ (Шат.), сюды ж ’абдаць цяплом’ (Нас.); ’ударыць, грукнуць, ляснуць, сцёбнуць, агрэць, моцна выцяць бізуном’ (Нас., Растарг., ТС, Ян.; карм., Мат. Гом.). Да пе́каць1 (гл.).

Пекану́ць2 ’папракнуць’ (Нас.). Да пе́каць ’папракаць’. Відаць, балтызм. Параўн. літ. peĩkti ’ганьбаваць, знеслаўляць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нязмо́га ’бяссілле’ (Гарэц., Касп., Бяльк.), незмага́ (незмога́, нізмыга́) ’тс’ (Нас., Грыг., Бяльк.). Ад змо́га (гл.), змага́ ’сіла, магчымасць’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пачака́нка ’чаканне’ (Шпіл., Нас.), пачака́нне ’тс’ (Яруш., Нас.). Да чака́ць (гл.). Прыстаўка па‑ пад уплывам польск. poczekać, poczekanie ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Аржа́ ’іржа на металах і балотным месцы’ (Нас., Касп.), аржа́венне, аржа́вінне, аржа́вень ’балота’ (Нас., Мядзв., Касп., Гарэц.), ара́веники ’балотныя бесы’ (Нік. Очерки, 80), аржа́ўка ’пакрытая ржой рыба’ (Нас.), ’заліўны луг’ (Жд.) > аржаве́ць ’іржавець’ (Др.-Падб., Гарэц.). Гл. іржа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аб'е́зд

1. Кружная або часовая дарога (Рэч., Слаўг.). Тое ж абмі́н (Слаўг.).

2. Акружнасць, аколіца, граніца (Нас. АУ).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)