Knácklaut

m -(e)s, -e лінгв. цвёрды пры́ступ

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

пада́тны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і падатлівы (у 1 знач.). Тут пад нагамі была ўжо не падатная багна.., а цвёрды, надзейны грунт. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шму́ляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., што.

1. Выціраць ад частага ўжытку (звычайна адзенне).

2. Церці, сціраць, націраць (скуру). Цвёрды хамут шмуляе каню шыю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

увагну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Сагнуць, уціснуць унутр чаго-н., зрабіць паглыбленне ў чым-н.

2. Апусціць уніз, схіліць (галаву, плечы і пад.).

3. З цяжкасцю сагнуць.

Дрот цвёрды, насілу ўвагнуў.

|| незак. угіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

unfaltering [ʌnˈfɔ:ltərɪŋ] adj. цвёрды; рашу́чы, непахі́сны;

an unfaltering gaze пі́льны по́гляд;

unfaltering courage непахі́сная хра́брасць; нязло́мная му́жнасць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

кля́ты, ‑ая, ‑ае.

Якога клялі, пракліналі; ненавісны. Тут пад нагамі была ўжо не падатная багна, не клятая.. чорная гразь, а цвёрды, надзейны грунт. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

му́лкі, ‑ая, ‑ае.

Які муляе, цвёрды. Мулкі хамут. □ Падушка здавалася мулкай, дрэнна ўзбітай, і Мар’яна некалькі разоў папраўляла яе, перакідвала на другі бок. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

hart

1.

a

1) цвёрды, мо́цны; му́лкі, чэ́рствы

ein ~es Ei — я́йка ўкруту́ю

2) жо́рсткі, цвёрды, суро́вы

2.

adv шчы́льна, непасрэ́дна

~ am Wásser — каля́ са́май вады́

◊ éine ~e Nuss — перан. цвёрды арэ́шак

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Тугі́ ‘моцна, да адказу нацягнуты’, ‘шчыльна сплецены, скручаны, звіты’, ‘які шчыльна аблягае, моцна сціскае фігуру, часткі цела’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр., Ян., Некр.), ‘шчыльны, цвёрды’ (Некр., Сцяшк., Ян., Мат. Гом., ТС), ‘пругкі, які цяжка нацягваецца, сціскаецца’, ‘непадатлівы, скупы на што-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк.), ‘нягнуткі’ (Вруб.), ‘глухі на вуха’ (Нас.), ‘густы (пра кашу)’ (ЛА, 4; докш., Сл. ПЗБ), ‘густа замешаны, цвёрды (пра хлеб)’ (Мат. Гом., ЛА, 4), сюды ж туга́ карова ‘цяжкая для даення’ (З нар. сл.), тугая зіма ‘суровая, цяжкая’: мусі, зязюля, мусі сівая / Тугую зіму чуеш? (навагр., Песні нар. свят.), туга́я глі́на ‘цяжкая для апрацоўкі’ (навагр., валож., свісл., пруж., Нар. словатв.). Укр. туги́й, ту́гий ‘моцна нацягнуты; надуты; моцны; упарты’, рус. туго́й ‘цвёрды, пругкі’, польск. tęgi ‘цвёрды, моцны’, ‘дародны’, кашуб. tąǵi ‘моцны, мажны’, в.-луж. tuhi ‘цвёрды, жорсткі’, чэш. tyhý ‘цвёрды, жорсткі, упарты’, славац. tuhý ‘цвёрды, моцны’, славен. tôg ‘жорсткі, моцны’, ст.-слав. тѫгъ(и) ‘цвёрды, моцны, упарты’. Прасл. *tǫgъ(jь) ‘моцны, упарты’, ‘цвёрды, нягнуткі’ (Фасмер, 4, 114; ЕСУМ, 5, 668; Борысь, 631; Брукнер, 570; Махэк₂, 659; Чарных, 2, 269; Сной₂, 769). Яму адпавядае літ. strangùs ‘пругкі, пруткі’; звязана чаргаваннем галосных з цягнуць, прасл. *tęgti ‘цягнуць, нацягваць’, параўн. Якубовіч, Drogi słów, 170, 181. Сюды ж тужэ́ць ‘станавіцца больш тугім’ (ТСБМ), тугава́ты ‘глухаваты’ (там жа), ‘схільны да запораў’ (смарг., Сл. ПЗБ), тугаву́хі, тугі́й на вуха ‘з дрэнным слыхам’ (Мат. Гом., Жд. 3, Юрч. Фраз.), ту́ганька ‘шчыльна, туга’ (брасл., Сл. ПЗБ), ту́го ‘моцна’: спіце вы туго (Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дравяні́сты, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дрэва, з’яўляецца дрэвам. Для расліннасці пустыні характэрна перавага дравяністых раслін над травяністымі. Гавеман. // Цвёрды, як дрэва. Дравяністы корань.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)