на́мысел, ‑слу, м.

Тайны намер, задума (часцей адмоўнага характару). Знаць намысел ворага — сіла: Тады не налучыць бяда. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наро́шчвацца, ‑аецца; незак.

1. Рабіцца больш моцным, больш вялікім. Тэмпы нарошчваюцца. Сіла гуку нарошчваецца.

2. Зал. да нарошчваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

vehemence [ˈvi:əməns] n. сі́ла; запа́льчывасць; гара́чнасць;

defend smth. with vehemence го́рача абараня́ць што-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

vim

[vɪm]

n.

сі́ла, энэ́ргія f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

вар’я́цкі, -ая, -ае.

1. Уласцівы вар’яту; такі, як у вар’ята.

В. смех.

Вар’яцкія вочы.

2. Прызначаны для вар’ята (разм.).

В. дом.

3. Крайне безразважлівы, дзікі.

Вар’яцкія ідэі, планы.

4. перан. Які характарызуецца крайняй ступенню праяўлення (па сіле, велічыні, напружанасці; разм.).

Вар’яцкая сіла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вра́жий

1. нар.-поэт. варо́жы;

2. (дьявольский) уст. чарто́ўскі;

◊

вра́жья си́ла нячы́стая (варо́жая) сі́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скрыпі́ца, ‑ы, ж.

Разм. Скрыпка. А скрыпіца галасіла Смутнай восені дажджом, Адчувалася ў ёй сіла, Што лілася ручаём. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нелёгкая прост. / вот нелёгкая принесла́! вось нячы́стая (сі́ла) прыне́сла (прыгна́ла)!;

куда́ его́ нелёгкая несёт? куды́ яго́ нячы́стая сі́ла нясе́ (го́ніць)?;

и угора́здила же меня́ нелёгкая сказа́ть! і со́біла ж мне сказа́ць!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Моц ’трываласць, мацунак, моцнасць’, ’фізічная сіла’, ’аўтарытэт, магутнасць’, ’устойлівасць’, ’сіла, здароўе’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Мал., Шат., Касп., ТС, Сл. ПЗБ; гродз., КЭС; КЭС, лаг.), моца ’ўлада’, ’сіла’ (Нас.), ст.-бел. моцъ ’сіла, значэнне’, моць ’паўнамоцтва’ (Гарб.) запазычаны са ст.-польск. moc (Карскі, Труды, 312; Мядзв.; Кюнэ, Poln., 78; Пальцаў, Лекс. і гр., 38; Крапівін, Бел. лекс., 88; Булыка, Лекс. Запазыч., 208). Аналагічна моцны. Сюды ж моцна (моцно, моцнэ), мацнава́ты, моцнасць (Нас., Гарэц., Булг., Касп., ТС, Сл. ПЗБ), мацне́ць ’набірацца сіл, рабіцца мацнейшым’, мацне́ць ’сцягваць, узмацняць’ (ТСБМ, Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Недасі́лак ’слабы, хілы чалавек’: Заплыве недасылак — магутам стаў (Бічэль–Загнетава). Магчыма, паэтычны наватвор па узору асілак (гл.), з неба- ’недастаткова’ і сіла ’мбц, сіла’, параўн. недаростак ’чалавек малога росту’, недамовак ’заморак’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)