ха́та, -ы, ДМ ха́це, мн. -ы, хат, ж.
1. Жылая сялянская пабудова, зрубленая з бярвення.
2. Унутраная частка такой пабудовы.
Х. была чыста прыбрана.
За чысцінёй у хаце сочаць, але ад парога хаты не мятуць (з нар.).
3. Асобны сялянскі двор, гаспадарка; асобная сям’я.
Пасёлак у дваццаць хат.
|| памянш. ха́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. ха́тні, -яя, -яе (да 1 і 2 знач.).
Хатнія дзверы.
Хатнія рэчы.
Хатняя работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разбуры́цца сов.
1. разру́шиться, развали́ться;
хлеў ~ры́ўся — сара́й разру́шился;
2. перен. разру́шиться, развали́ться, распа́сться;
надзе́і ~ры́ліся — наде́жды разру́шились;
гаспада́рка ~ры́лася — хозя́йство разру́шилось (развали́лось);
сям’я́ ~ры́лася — семья́ распа́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
household
[ˈhaʊshoʊld]
1.
n.
1) сям’я́ і ўсе́ ха́тнія
2) ха́тняя гаспада́рка
2.
adj.
ха́тні, сяме́йны
household expenses — ха́тнія выда́ткі
household tool — ха́тняя прыла́да
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
royal
[ˈrɔɪəl]
adj.
1) карале́ўскі
the royal family — карале́ўская сям’я́
royal power — карале́ўская ўла́да
2) Figur. пы́шны, карале́ўскі
3) высакаро́дны
royal metals — высакаро́дныя мэта́лы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
варыве́нька, ‑і, ДМ ‑ньцы, ж.
Абл. Невялікая варыўня. І лік будынін не маленькі: Хаціна, пуня, хлевушок, Няхай ён цесны катушок, І ёсць свіронак, варывенька. Колас. Праз паўгадзіны сям’я пакінула свой дом, знайшоўшы часовы прыпынак у цеснай варывеньцы, дзе трымалі бульбу і іншую гародніну. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Íhrige
pron poss
der ~ [die ~, das ~, die ~n] — ваш [ва́ша, ва́ша, ва́шы, у пісьмах Ваш, Ва́ша, Ва́ша, Ва́шы] (форма ветлівага звароту); пры ўказанні на прыналежнасць дзейнікаў свой [свая, сваё, свае]
die ~n — Ва́ша сям’я́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ядо́к м
1. Ésser m -s, -;
до́бры ядо́к ein stárker Ésser;
2. разм (асоба) Persón f -, -en;
сям’я́ з трох едако́ў éine Famíli¦e von drei Persónen, éine dréiköpfíge Famíli¦e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дзі́касць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць і стан дзікага (у 1–6 знач.).
2. Устарэлая назва першага перыяду ў развіцці першабытнага грамадства (уведзеная вучоным Л. Морганам). Парная сям’я ўзнікла на мяжы паміж дзікасцю і варварствам, у большасці ўжо на вышэйшай ступені дзікасці, толькі дзе-нідзе на ніжэйшай ступені варварства. Энгельс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́дла, ‑а, н.
Разм.
1. Дом, сяліба. Злажыўшы рукі, як на модлы, Прыпёршыся каля сцяны, Глядзіць Марына, як іх кодла Трасуць, варочаюць паны. Колас.
2. Сям’я, род. Так звялося ў Шапятоўцы Барабанчыкава кодла і пачалося кодла новае, ветэрынарава. Галавач. // перан. Пагард. Група людзей, аб’яднаных чым‑н. Варожае кодла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ánhang
m -(e)s, -hänge
1) дада́так
er hat gróßen ~ — у яго́ шмат прыхі́льнікаў
2) тк. sg сям’я́, сваякі́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)