Разм. Уберагчы ад небяспекі, гібелі, знішчэння; захаваць жывым, выратаваць. Яны [браты] ўратавалі Радзіму ад згубы, Сваю ж маладосць Не змаглі ўберагчы.І. Калеснік.Шкада бацьку расставацца з дзецьмі, але што зробіш: у гэтай завірусе таксама іх не ўратаваць.Шчарбатаў.[Кірыла] ішоў разам з людзьмі, стомлены, але задаволены, што зрабілі важную справу — уратавалі хлеб.Гурскі.// Захаваць, зберагчы, пазбавіць ад чаго‑н. непрыемнага, непажаданага. [Лугавец:] — У засушлівыя гады, перакрыўшы шлюзы, мы ўратуем тарфянікі ад перасушкі...Краўчанка.Кемлівасць, вынаходніцтва — вось што ўратавала Зыгмуся.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cholernie
1. вельмі; надзвычай;
cholernie zmęczony — вельмі (страшна) стомлены;
cholernie zdolny — надзвычай здольны;
2.разм. кепска; блага; паскудна;
czuć się cholernie — кепска (паскудна) сябе адчуваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пасто́й, ‑ю, м.
1. Раскватараванне, стаянка воінскіх часцей у прыватных дамах. Буцянёў-Храбтовіч звярнуўся з просьбай да губернатара прыслаць на пастой у маёнтках эскадрон драгунаў.Колас.Яшчэ памят[а]ю — у нашай старой хаце на пастоі стаялі два чырвонаармейцы і камандзір Валюжэніц.Сабаленка.
2. Начлег, часовае пражыванне ў нанятым памяшканні. Астатнія гаспадыні, да якіх ставілі на пастой студэнтаў, не спрачаліся, як Хадося.Навуменка.
3. Прыпынак для сну, адпачынку, начны адпачынак. Сплылі тыя воды, што помняць, як тут, ля рэчкі, спыніўся на пастой нямецкі абоз.Адамчык.Увечары, калі стомлены статак брыў па вуліцы на пастой, прыціхшае было наваколле агалошвалася віскам і бязладнымі стрэламі-прысвістамі.Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
weary
[ˈwɪri]1.
adj.
1) змо́раны; сто́млены; зьнясі́лены
2) стамля́льны, надаку́члівы
a weary wait — надаку́члівае чака́ньне
I am weary of it — Мне гэ́та ўсё абры́дла
2.
v.t. -ried, -rying
1) надаку́чваць
2) стамля́ць
3.
v.i.
1) стамля́цца
2) тужы́ць
She is wearying for home — Яна́ ту́жыць па до́ме
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
kapútt
aразм.
1) разбі́ты, палама́ны, сапсава́ны
~ máchen — (са)псава́ць, (па)лама́ць
2) сто́млены, змо́раны, знямо́жаны
~ géhen* — vi(s) (са)псава́цца, разбі́цца
sich ~ láchen — разм. паміра́ць са сме́ху
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
злосць, ‑і, ж.
1. Пачуццё варожасці, нядобразычлівасці ў адносінах да каго‑н.; жаданне прычыняць зло. Прыгадвалася, як Аніс накінуўся на яго, але злосці ў Макара на Аніса не было.Дуброўскі.У поглядзе Карнейчыка адчувалася ўнутраная злосць да гэтага чалавека.Барашка.
2. Пачуццё гневу, незадаволенасці, раздражнення. Іншы раз Рамана брала злосць, але не надоўга. Так было, калі ён аднойчы прыехаў з лесу стомлены і знямоглы.Чарнышэвіч.Максім адчуваў, як закіпае ў глыбіні грудзей злосць і намагаўся задушыць яе.Шамякін.
•••
Лопнуць ад злосцігл. лопнуць.
На злосцькаму — тое, што і на зло (гл. зло).
Як на злосць — тое, што і як на зло (гл. зло).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; незак., каго-што.
1. Парушаць чый‑н. спакой, непакоіць каго‑н., перашкаджаць каму‑н. — Дзень добры, — павіталася Зоя Уладзіміраўна. — З бібліятэкі вас турбуюць.Шыловіч.Ці стомлены буду, Ці лень успадзе — Турбуй мяне, дружа, І ў ночы, і ў дзень.Гілевіч.[Раіса:] — Мне думалася, што на гэтай рабоце мяне ніхто не будзе турбаваць, нікому я не патрэбна буду. Ды і ні на што я больш не здатна.Лобан.
2. Пастаянна хваляваць, трывожыць, не даваць спакою. Вынасіў дзед Талаш, як маці дзіця, сваю неспакойную думку. Наўперад мільгала яна цьмяна і нясмела, але патроху ўсё болей і болей акрэслівалася, часцей і часцей турбавала дзедаву галаву.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Напасці з мэтай захопу, грабяжу, забойства і пад. [Сяргей:] — Як драпежныя рабаўнікі, успалі магнаты на наша народнае багацце.Машара./уперан.ужыв.Ці стомлены буду, Ці лень успадзе — Турбуй мяне, дружа, І ўночы, і ўдзень.Гілевіч.
2. Накінуцца на каго‑н. з лаянкай, папрокамі і пад. — Чаго ты прычапіўся да дзіцяці? — успала матка.Баранавых.У хаце Каця не прамінала пры гэтым на мужа ўспасці: Зноў аднае дзындры набраў.Лобан.
3. Выпадкова трапіць, набрысці на што‑н. Успасці на след.
•••
Успасці на думкукаму — тое, што і прыйсці на думку каму (гл. прыйсці).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)