Мараві́ца ’скула’, ’нешта нязначнае’, марава́я скула ’карбункул’ (Ян.). Укр. морови́ця ’маравая язва’, польск. morowica ’скула, нарыў у горле’. Да прасл. mor‑/mir‑/mьr‑ < мерці, смерць (Варш. сл., 2, 1043).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
живо́тII м. (жизнь) уст. жыццё, -цця́ ср.;
◊
не на живо́т, а на смерть не на жыццё, а на смерць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
загу́ба, ‑ы, ж.
Разм. Гібель, смерць. А пад небам — рой крылаты — Самалётаў цэлы вырай. Як зірнеш, дык ажно люба, Галава аж ходам ходзіць! Во дзе ворагу загуба, Калі ўздумае нам шкодзіць! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́йсце, ‑я, н.
Разм. Тое, што і прышэсце. За плячыма ў салдат блукала па полі смерць .. Закружыўшыся ў віхорных скоках, яна насілася над полем за акопамі і папярэджвала аб сваім прыйсці. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апруда 1 ’гультай, абжора’ (Касп.). Няясна. Параўн. літ. aprūdìjęs ’іржавы’.
Апруда 2 ’смерць’, віц. (П. В. Садоўскі, вусн. паведамл.). У выразе хай цябе апруда ’каб ты здох’. Параўн. апрудзіцца, апруцянець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падшыба́ць, ‑ае; незак., каго.
Разм. Разбіраць, ахопліваць (пра пачуцці). Гудуць цапы ўгары праворна, Ідзе работа дружна, спорна, Аж падшыбае ўсіх ахвота. Колас. [Рыгор:] Іншы раз такая злосць падшыбае, што я гатоў смерць зрабіць. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Fréitod
m -(e)s самазабо́йства, добраахво́тная [дабраво́льная] смерць
in den ~ géhen* — пако́нчыць самагу́бствам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
niesławny
niesławn|y
бясслаўны, няслаўны; ганебны;
śmierć ~a — ганебная (бясслаўная) смерць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гільяці́на
[фр. guillotine, ад J. Guillotin = прозвішча фр. урача (1738—1814)]
прыстасаванне для адсячэння галавы асуджаным на смерць, уведзенае ў Францыі ў час Французскай рэвалюцыі ў 1792 г.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Гамо́н ’Канец! Прапала!’ (Касп.). Параўн. рус. дыял. смал. гамо́н ’канец, смерць’. Няяснае слова. Магчыма, зыходнае *гомо́н. Параўн. у Даля (паўн. і ўсх.) гомо́н ’спакой, цішыня’ (якое ён сам звязвае з (у)гомонить).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)