Actam rem agere
Рабіць зробленую справу.
Делать сделанное дело.
бел. На лёдзе хату будаваць. Бобу ў гаросе шукаць. Ваду ў ступе таўчы. 3 пяску вяроўку віць.
рус. Переливать из пустого в порожнее. Меледу меледить. Толочь воду в ступе. Толкать, что само катится.
фр. Verser du vide dans du creux (Переливать из пустого в порожнее). Piler de l’eau dans un mortier (Толочь воду в ступе).
англ. To mill the wind (Молоть ветер).
нем. Phrasen dreschen (Молотить фразы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
selbst
1.
pron dem сам, сама́, само́, са́мі
zu sich ~ kómmen* — прыйсці́ ў сябе́, апрыто́мнець
er war (stets) ~ — ён заўсёды быў самі́м сабо́ю
jéder ist sich ~ der Nächste — ≅ сваю́ кашу́ля бліжэ́й да це́ла
das verstéht sich von ~ — гэ́та само́ сабо́й зразуме́ла
2.
prtc на́ват
~ er hat sich geírrt — на́ват ён памылі́ўся
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Сям у выразах: то там, то сям; там і сям ’у розных месцах, усюды’ (ТСБМ), сям‑там ’дзе-нідзе’ (ТС), ст.-бел. семо ’сюды’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. сям, рус. там и сям, стараж.-рус. сѣмо, сямо, само, сѣмь ’сюды’, польск. дыял. siam, sam ’тут’, в.-луж., н.-луж., чэш., славац., палаб. sem, старое серб.-харв. sjemo, semo, славен. sẹ̀m, балг. само, ст.-слав. сѣмо. Прасл. *sěmo ўтворана пры дапамозе суфікса ‑mo ад займенніка *sъ ’гэты’; a на месцы e пад уплывам *tamo ’там’; Фасмер, 3, 826; Бернекер, РФВ, 48, 224–225. Бязлай (3, 226) прасл. *sěmo (і *sěmъ) выводзіць не непасрэдна ад займенніка, а ад прыслоўя *sě ’сюды’, параўн. славен. sě ’тс’, тоеснага з літ. šè ’тут’, лат. še ’тс’, якія Фрэнкель (990) звязвае з і.-е. указальным займеннікам *ḱi‑, прасл. *sь. На роднасць разглядаемых прыслоўяў з гэтым займеннікам указвае яшчэ Міклашыч (297), з чым пагадзіліся пазней і іншыя: Махэк₂, 541; Скок, 3, 188; ESSJ SG, 2, 606–607. Гл. яшчэ Шустар-Шэўц, 1281; ЕСУМ, 5, 497; ESJSt, 13, 805.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Курду́пель ’чалавек малога росту’ (Мат. Гом., З нар. сл., КЭС, лаг., Нар. лекс., ТС, Касп., Сцяшк. Сл.). Укр. курдупель ’тс’, польск. kurdupel ’тс’ хутчэй за ўсё запазычаны з беларускай або ўкраінскай мовы. Бел. курдупель ад курдупы (гл.). Складанае слова рэканструюецца як kъrno‑dupъ (параўн. kъrno‑nosъ ’курносы’). Падрабязна гл. Лабко, Бел.-польск. ізал., 72–73 з картай на с. 71. Гіпотэза аб балтыйскім паходжанні неверагодная. Літ. kurdùpelis само запазычана з бел. курдупель (параўн. Лаўчутэ. Балтизмы, 116).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неспазна́ны, ‑ая, ‑ае.
Не перажыты раней, незнаёмы. Мелодыя, як і ўсё на гэтым вечары, вядзе ў іншы свет, прывабны і неспазнаны, сама льецца ў душу. Навуменка. // Разм. Недаследаваны, нявывучаны. [Тацяна] яшчэ так мала ведае. А на свеце ж столькі ўсяго цікавага, неспазнанага. Васілёнак. / у знач. наз. неспазна́нае, ‑ага, н. Дзякуй табе, Манголія, за далеч і шыр, за кветкі і ўсмешкі, за трывогу і перамогу над ёй, за само шчасце — пазнаць неспазнанае! Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wiedzieć
wiedz|ieć
незак. ведаць, знаць;
to się wie разм. гэта само сабой зразумела;
~ą sąsiedzi, jak kto siedzi — ведае сусед, як хто ідзе ўпрысед
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pchać się
pcha|ć się
незак.
1. пхацца; штурхацца;
2. шчаміцца; лезці; пхацца; прабівацца
co samo pchać się w ręce — што само ідзе ў рукі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
метэо́р
(гр. meteoros = які лунае ў паветры)
1) астр. з’ява кароткай успышкі невялікага нябеснага цела, якое з вялікай хуткасцю ўлятае ў зямную атмасферу з міжпланетнай прасторы, а таксама само такое цела;
2) перан. што-н. нечаканае, яркае, але хуткацечнае, недаўгавечнае.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
му́за
(польск. muza < лац. musa, ад гр. musa)
1) кожная з дзевяці багінь, заступніц навук і мастацтваў, у старажытнагрэчаскай міфалогіі (напр. Мельпамена — м. трагедыі, Тэрпсіхора — м. танцаў);
2) перан. крыніца паэтычнага натхнення, а таксама само натхненне, творчасць (напр. м. Купалы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
grant2 [grɑ:nt] v.
1. задавальня́ць (просьбу)
2. дава́ць, дары́ць;
grant rights дава́ць правы́
3. прызнава́ць, дапуска́ць;
Granted, he has done all he could. Згодзен, ён зрабіў усё, што мог.
♦
take smth. for granted прыма́ць што-н. як нале́жнае; лічы́ць само́ сабо́й зразуме́лым;
take nothing for granted нічо́га не прыма́ць на ве́ру
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)