Гіст. Наёмны салдат англійскага каланіяльнага войска ў Індыі, якое фарміравалася з мясцовых жыхароў у 18–20 стст.
[Ад перс. sepahi — салдат.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Башыбузу́к. Укр.башибузу́к. Запазычанне з рус.башибузу́к (раней ’салдат нерэгулярнага турэцкага войска’) < тур.başibozuk ’атрады нерэгулярнага войска’ (baş ’галава’, bozuk, buzuk ’шалёны, сапсаваны’). Адносна рус. слова гл. Фасмер, 1, 138; Шанскі, 1, Б, 62.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падхрабры́цца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Паддаць сабе храбрасці, духу; падбадзёрыць. Салдат падхрабрыўся, падкруціў вусы і пачаў прабірацца бліжэй да палаца.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
служы́вы, ‑ага, м.
Абл.Салдат, ваеннаслужачы. — Сядай, служывы, пагрэемся, — запрасіў Язэпа чалавек.Асіпенка.— Куды ідзеш, служывы? — пытаецца поп у салдата.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жанда́р
(фр. gendarme = паліцэйскі салдат)
паліцэйскі, які знаходзіўся на службе ў жандармерыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
о́бер-яфрэ́йтар
(ад обер- + яфрэйтар)
старшы салдат у арміях некаторых еўрапейскіх краін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Рэ́йтар ’наёмны салдат кавалерыі ў арміях Зах. Еўропы, Польшчы і ВКЛ у XVI–XVII стст.) (Булыка, СІС). Ст.-бел.райтаръ (рейтаръ) ’кавалерыст; разбойнік’ < ст.-польск.rajtar < ням.Reiter і непасрэдна з ням. (Булыка, Лекс. запазыч., 62).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Soldát
m -en, -en салда́т, жаўне́р
geméiner ~ — радавы́
gedíenter ~ — стараслу́жачы (у арміі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
size2[saɪz]v. сартырава́ць па велічыні́;
size soldiers стро́іць салда́т паво́дле ро́сту
size up[ˌsaɪzˈʌp]phr. v.infml ацэ́ньваць;
size up the situation вы́значыць сітуа́цыю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
самаро́бкавы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і самаробны. Палаткі лагера прыціхлі, Начным агорнутыя сном. Салдат спакой вартуе іхні Пад самаробкавым «грыбком».Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)