Кве́тка ’кветка’ (ТСБМ, Нас., Касп., Сл. паўн.-зах., Нар. словатв., Бяльк., Мал.), ’галінка’ (Гарэц., Выг.), ’вязка накшталт гронкі з ядлоўцу, якая ўмацоўваецца на месцы злучэння крокваў, бліжэйшых да вуліцы ў дзень пабудавання зруба’ (В. В., Выг., Нар. словатв.), ’букет з калосся збажыны’ (Нар. словатв.), ’нязжаты пучок калосся збажыны, пакінуты ў канцы жніва’ (Шатал.). Гл. квет.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́гаць ’пучок саломы, сухой травы, мачалка для мыцця посуду’ (Мал., Шпіл.). Дыялектная форма (азванчэнне х > г) слова ве́хаць ’вехаць’ (гл.), прасл.*věxъtь (ст.-рус.вѣхъtь, рус.ве́хоть, бел.ве́хаць, укр.ві́хоть, чэш.věchet, польск.wiecheć, славен.véhət і г. д.). Магчыма таксама, што тут «аднаўленне» гука «г» па мадэлі но́гаць — но́гця (у вымаўленні но́хця): ве́хаць (→ ве́гаць) — ве́хця.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Клак1 ’пыж’ (ТСБМ). Укр.клак ’пакулле, пачассе’, польск.kłak ’тс’, ’зблытаныя валасы’, ’пучок’, чэш.klaký ’адзенне’. Бел.клак ’пыж’ можна лічыць калькай з польск.pakul ’тс’ (гл. Кюнэ, Poln., 65).
Клак2 ’сцяг’ (Мат. Гом.). Гл. клак1. У адрозненне ад клак1 гэта слова можна разглядаць як генетычна звязанае з іншымі славянскімі паралелямі. Гл. таксама клок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разе́тка ’сабраныя ў пучок стужка, шнур’, ’маленькі сподачак’, ’элемент арнаменту’, ’прыстасаванне для ўключэння электрычных прыбораў’, ’абажур для электрычнай лямпы ў выглядзе раструба’, ’кружок з адтулінай у сярэдзіне, каб засцерагчы падсвечнік ад кропель стэарыну, воску’ (ТСБМ, Сцяшк.). З ням.Rosette ’разетка (упрыгожанне)’ або франц.rosette ’ружачка’ непасрэдна або праз пасрэдніцтва рускай мовы, параўн. рус.розе́тка з шэрагам значэнняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Wíckel
m -s, -
1) скру́так
2) пялёнка
3) мед. кампрэ́с
4) пучо́к, мато́к
◊ j-n beim [am] ~ néhmen* [fássen] — разм. схапі́ць каго́-н. за каўне́р
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БАРАДА́Ч,
ягнятнік (Gypaētus barbatus), драпежная птушка сямейства ястрабіных. Трапляецца ў гарах Азіі, Афрыкі, Паўд. Еўропы.
Даўж. да 1,1 м, маса да 6,5 км. Галава, шыя і брушны бок цела белаватыя або жаўтаватыя, спіна чарнаватая. Пад дзюбай пучок чорных воласападобных пёраў, якія ўтвараюць бараду (адсюль назва). Крылы доўгія (размах да 2,7 м) і вострыя, хвост клінападобны. Лапы і кіпцюры моцныя. Гнёзды ў шчылінах скал або ў пячорах. Нясе 1 яйцо. Корміцца пераважна мярцвячынай, а таксама дробнымі звярамі, птушкамі. Колькасць скарачаецца, быў занесены ў Чырв. кнігу СССР.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Клі́віна ’тое, што і вітка’ (З нар. сл.). Да калівіна. Гл. калівах. Словаўтварэнне ўказвае на зборнасць (Сцяцко, Афікс. наз., 107). Улічваючы, што каліва можа азначаць ’асобна ўзятую сцябліну, саломіну’, вытворнае на ‑іна — ’скрутак, пучок’, чаму семантычна адпавядае клівіна. Некаторая няпэўнасць гэтай версіі заключаецца ў тым, што разгледжаная мадэль адпавядае адпрыметнікавым вытворным, а ў даным выпадку мы маем справу з лексемай, утворанай ад назоўніка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tuft
[tʌft]1.
n.
1) чуб -а m., чубо́к -ка́m.; барада́або́ баро́дка клінко́м
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
адко́сак
1. Доўгая пясчаная каса, намытая вадой, у рацэ, возеры; мелкае месца (Слаўг.).
2. Прамень ад сонца ці веташнага месяца (Слаўг.).
3.Пучок праменняў на небе ў выглядзе сегмента, які можна назіраць пры захадзе ці ўсходзе сонца (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Ве́нік ’венік’. Рус.ве́ник, укр.ві́ник ’тс’, чэш.věnik ’пучок, вязанка’; параўн. і ст.-рус., ст.-слав.вѣникъ. Слав.*věnikъ — утварэнне ад прасл.*věnъ ’вянок, сплеценае галлё і г. д.’ (рус.вен, польск.wian ’вянок’), якое адносіцца да *viti *vьi̯ǫ ’віць’ (і.-е.*u̯ei̯‑ ’тс’; гл. віць). Акрамя *venikъ, сюды належыць *věnъkъ ’вянок’, *věnьcь ’вянок, вянец’. Гл. Брандт, РФВ, 25, 217; Праабражэнскі, 1, 108; Фасмер, 1, 291.