адухаві́ць, -хаўлю́, -хаві́ш, -хаві́ць; -хаві́м, -хавіце́, -хавя́ць; -хо́ўлены; зак., каго-што.
1. Духоўна ўзвысіць, авысакародзіць, натхніць (кніжн.).
А. высокімі ідэаламі.
2. Прыпісаць (прыродзе, жывёлінам) вышэйшыя духоўныя здольнасці.
|| незак. адухаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. адухаўле́нне, -я, н.
А. прыроды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дасле́дчык, ‑а, м.
Той, хто вывучае, даследуе што‑н.; вучоны. Даследчык прыроды. Даследчык Афрыкі. Даследчык літаратурнага працэсу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэзурбані́зм, ‑у, м.
Кірунак у горадабудаўніцтве 20 ст., які супрацьпастаўляе буйным гарадам вольнае рассяленне сярод сельскай прыроды.
[Ад фр. de..., des... і лац. urbanus — гарадскі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уло́нне, ‑я, н.
Тое, што і лона. Але шчыра, помняць яны [вучні] й сёння І запомняць, пэўна, у доўгім часе Тую, што ад матчынага ўлоння Павяла іх смела ў першым класе. Кірэенка. [Алесь] стаў і глядзеў на свет. Дрэвы замерлі. Блішчэла шырокае ўлонне Дняпра. Караткевіч. Мне гэтак тады захацелася ў прастор палёў, на ўлонне сакавітых траў. Сабаленка.
•••
На ўлонні прыроды — тое, што і на лоне прыроды (гл. лона). Сялянскае жыццё — жыццё на ўлонні прыроды. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
одухотворя́ть несов.
1. (воодушевлять) натхня́ць;
2. адухаўля́ць, адухатвара́ць;
одухотворя́ть живо́тных, явле́ния приро́ды адухаўля́ць (адухатвара́ць) жывёл, з’я́вы прыро́ды;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раско́ша, -ы, ж.
1. Празмерны дастатак, багацце; камфорт.
Жыць у раскошы.
2. Што-н. лішняе, не першай неабходнасці.
Непатрэбная р.
3. Прыроднае багацце, пышнасць расліннасці.
Р. паўднёвай прыроды.
4. Прастора, свабода.
Пасля гарадской мітусні, цеснаты ў лесе — сапраўдная р.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
wild1 [waɪld] n. : the wild уло́нне прыро́ды;
live in the wild жыць на во́лі (пра жывёл);
the wilds не́тры, гушча́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
захалу́ссе
1. Глухі закутак, глуш; бязлюднае месца (Рэч., Слаўг.); далёкія, некранутыя мясціны прыроды (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ідэалі́зм, -у, м.
1. Філасофскі кірунак, які сцвярджае першаснасць духу, ідэі, свядомасці і другаснасць матэрыі, прыроды, быцця.
Суб’ектыўны і.
2. Схільнасць да прыхарошвання рэчаіснасці.
3. Прыхільнасць да высокіх маральных ідэалаў.
|| прым. ідэалісты́чны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Ідэалістычныя плыні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усхадзі́цца, -хаджу́ся, -хо́дзішся, -хо́дзіцца; зак.
1. Дайсці да крайняй ступені праяўлення чаго-н.; пачаць моцна дурэць, сваволіць.
Дзеці ўсхадзіліся, не суняць.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна бушаваць (пра з’явы прыроды).
Усхадзіўся вецер.
|| незак. усхо́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)