до́світак, ‑тку, м.
Час перад світаннем. Поезд прыходзіў на досвітку, калі ледзь пачынала святлець палоска на ўсходзе. Шамякін. Яшчэ зранку, на досвітку, пайшоў наш дзядзька на рум біць калоды. Колас. Дзень праводзяць дзеці ў лесе — З досвітку і да змяркання. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перо́н, ‑а, м.
Пасажырская платформе, каля якой спыняюцца паязды на чыгуначнай станцыі. Натоўп стаяў на другім пероне, каля цягніка, які збіраўся ісці ў Маскву. Галавач. Вэня Шпулькевіч [ш]пацыраваў на пероне пасажырскага вакзала і нецярпліва азіраўся. Поезд стаяў гатовы да адыходу. Чорны.
[Фр. perron.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазні́цца несов.
1. опа́здывать;
п. на цягні́к — опа́здывать на по́езд;
2. (делать что-л. позже, чем надо) опа́здывать, запа́здывать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вячэ́рнікі ’госці нявесты, вясельны поезд’ (Касп.). Рус. смал. вечерник ’удзельнік вяселля’, вечерники ’радня, сваякі нявесты, якія адвозяць пасцель і падарункі’ (СРНГ). Рус. і бел. ад вечерние ’тс’. Параўн. смал. вечерние ’госці, якія праводзілі жаніха і нявесту да царквы’ і г. д. (СРНГ). Апошняе ў выніку субстантывацыі або ад выразу тыпу «вячэрнія госці». Трэба адзначыць, што і разглядаемае слова магло таксама ўтварыцца ў выніку семантычнай кандэнсацыі выразу «вячэрнія госці».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заля́паць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Запэцкаць чым‑н. вадкім, ліпкім. — Вось як штаны заляпаў. Не адмыеш цяпер. Савіцкі.
заля́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць ляпаць. // Ляпнуць некалькі разоў запар. Заляпалі буферы вагонаў, і поезд крануўся. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхо́н, ‑у, м.
Пахілая паверхня гары, берага і пад.; схіл. Тры дзесяткі хат з ліпавымі прысадамі ўздоўж.. вуліцы.. звязалі па адхоне ўзгорка да ручая. Хадкевіч. // Бакавая паверхня дарожнага палатна. У туманах павольна, засцілаючы дарожны адхон густым дымам, пад’язджаў да горада поезд. Галавач.
•••
Пусціць пад адхон гл. пусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патру́шчыць, ‑трушчу, ‑трушчыш, ‑трушчыць; зак., што.
Разм. Падушыць, паламаць, раздушыць, разбіць усё, многае. На дарозе стаялі мужчыны; вада замерзла, але колы машын і фурманак, ногі людзей патрушчылі слабы лядок. Шамякін. Магчыма, думала Каця, крушэння і не будзе, бо каменьчыкі невялікія. Патрушчыць іх поезд, і ўсё тут. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
това́рный в разн. знач. тава́рны;
това́рное произво́дство тава́рная вытво́рчасць;
това́рный по́езд тава́рны цягні́к;
това́рный рубль эк. тава́рны рубе́ль;
това́рный вид тава́рны вы́гляд.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ху́тка нареч.
1. бы́стро, ско́ро;
цягні́к ідзе́ х. — по́езд идёт бы́стро;
2. вско́ре, ско́ро;
х. нады́дзе свя́та — ско́ро (вско́ре) наста́нет пра́здник
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́гадаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Зберагчы шляхам эканомнай траты, разліку. Выгадаць кавалак тканіны пры раскроі. Выгадаць лішні рубель. // Атрымаць якую‑н. выгаду, перавагу ў чым‑н. Купляць білеты было позна. Поезд адыходзіў на Урэчча. Нам туды і трэба. Што ж, заплацім крыху штрафу, але выгадаем цэлыя суткі. Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)